Columnist Zihni Özdil stoort zich aan de bijkans ongeneeslijke Nederlandse ziekte om mensen die een beroepsopleiding hebben gedaan ‘laagopgeleid’ te noemen. Een gratis advies aan opiniemakers: stop met de hele dag ‘laagopgeleid’, ‘tokkie’ dan wel ‘domrechts’ te roepen.
De toename in vertrouwen zien we op alle opleidingsniveaus, maar meer onder lager opgeleiden dan onder hoger opgeleiden. Lager opgeleide kiezers geven een sterkere politieke invulling aan ‘vertrouwen in de overheid’ dan hoogopgeleide kiezers. Ze koppelen dit vertrouwen sterk aan de politieke partijen die het nu voor het zeggen krijgen. Hoger opgeleiden hadden altijd al een groter vertrouwen in de overheid dan gemiddeld en dat is nog iets toegenomen. Ondanks het feit dat ze beduidend minder tevreden zijn met en vertrouwen hebben in het aanstaande kabinet-Schoof (…) Deze kiezers onderbouwen hun vertrouwen in de overheid niet zo zeer met politieke argumenten. Zij geven aan vertrouwen in het democratisch systeem te hebben: functionerende instituties, checks and balances, een ambtenarenapparaat dat tegenspraak biedt.
Aldus onderzoeksbureau Ipsos I&O.
Het eerste deel van het bericht moge geen verrassing zijn. Zoals ik eerder schreef, was de monsterzege van de PVV bij de laatste verkiezingen een revolte van het volk.
Niet verwonderlijk dat het volk blij is dat de revolte gelukt is. Iets wat de elites in Nederland – die ik mede daarom vergelijk met het Ancien Régime – nog steeds niet lijken te begrijpen.
Vertrouwen in de instituties
Het tweede deel is voor mij wel enigszins een verrassing. Mensen die op D66, GroenLinks-PvdA en Volt stemmen hebben ook meer vertrouwen gekregen in de overheid. Dat dat niet komt doordat ze het kabinet-Schoof vertrouwen – integendeel – maar doordat ze de instituties en het ambtelijk apparaat vertrouwen, is evenwel geen verrassing.
Met enig cynisme zou je zelfs kunnen zeggen dat de geprivilegieerde klasse zichzelf moed in praat door te geloven dat de revolte van het volk geen kans van slagen heeft, want onze ambtenaren zullen daar wel een stokje voor steken.
Wat mij brengt bij de crux van deze column.
‘Laagopgeleid’
Met open mond las ik het bericht van Ipsos I&O. Niet vanwege de inhoud. Maar vanwege de bijkans ongeneeslijke Nederlandse ziekte om mensen die een beroepsopleiding hebben gedaan ‘laagopgeleid’ te noemen.
Dit is niet zozeer een verwijt aan het onderzoeksbureau. Ook ik had een enorme blinde vlek voor het Nederlandse beroepsonderwijs. En ook ik gebruikte altijd de term ‘laagopgeleid’, zonder er verder bij na te denken.
Pas als Tweede Kamerlid kwam ik erachter wat voor intens toffe en hoogstaande dingen onze mbo’ers en hbo’ers doen en maken. Van kappers en elektrotechnici tot informatici en AI-programmeurs: mensen met een beroepsopleiding zijn eigenlijk vele malen intellectueler bezig dan de spreekwoordelijke filosoof die postmoderne slogans reproduceert.
Kundige vakmensen: ‘professor’
Overal in de wereld is er wel een variant op de term hoger onderwijs – zie bijvoorbeeld higher education – gangbaar. Maar – en daar kwam ik achter, toen ik me erin ging verdiepen – nergens anders op de wereld noemen ze een timmerman of een verpleegkundige laagopgeleid.
Denk er maar eens over na. Lowly educated of niedrig gebildet zeggen over een vakman of -vrouw is ondenkbaar.
Sterker nog: tijdens een werkbezoek in Oostenrijk kwam ik erachter dat ze daar vakmensen die heel lang en kundig bezig zijn gewoon ‘professor’ noemen.
Titel voor mbo’ers
Tijdens mijn gesprekken met mbo- en hbo-studenten in Nederland hoorde ik elke keer hetzelfde verhaal. Dat ze de maatschappelijke waardering en erkenning missen. Niet alleen dat, maar ook dat ze het Nederlandse dedain dat daar bovenop komt, op zijn zachtst gezegd niet zo leuk vinden.
Door die input van jongeren kwam ik op het idee om afgestudeerde mbo’ers ook een titel te geven.
Skilled (Sk.) voor mbo 2. Craftsman (Crfts.) voor mbo 3. Expert (Exp.) voor mbo 4.
Niet geheel verrassend waren het vooral universitair opgeleiden – die zelf nooit hun drs- of dr-titel zouden weggooien – die tekeer gingen tegen mijn plan.
Nep-progressieve dedain
Naar aanleiding van het Ipsos I&O-rapport waarmee ik deze column begon, zou ik willen eindigen met gratis advies aan al die universitair opgeleide opiniemakers en academici die nog steeds niet zijn uitgeraasd met hun hysterische paniek over de zege van PVV, BBB en NSC:
Misschien moeten jullie langzamerhand een klein beetje ophouden met de hele dag ‘laagopgeleid’, ‘nazi’, ‘tokkie’ dan wel ‘domrechts’ roepen richting praktisch opgeleiden.
En als jullie helemaal inclusief willen zijn, kunnen jullie zelfs overwegen om – zoals mijn dierbare collega Simon Rozendaal uitmuntend uiteenzette – eens te praten met mbo’ers en hbo’ers die niet in jullie bubbel zitten.
Noem me optimistisch, maar wellicht dat dat zou helpen om de verdeeldheid in ons land tegen te gaan.
Want één ding moeten zelfs jullie ook wel langzamerhand beseffen: de huidige strategie van het inmiddels intens sleetse nep-progressieve dedain werkt duidelijk niet.