Woensdagavond 28 augustus liepen Haagse raadsleden weg toen geograaf Jan van de Beek sprak over de onhoudbaarheid van de huidige bevolkingsgroei. Want je zult maar in dezelfde ruimte worden gezien met andersdenkenden, schrijft Zihni Özdil.
Het is onwaarschijnlijk dat we de klimaatcrisis en andere ecologische bedreigingen kunnen afwenden zolang onze economie blijft groeien. Maar wat zou het einde van de economische groei betekenen voor de geopolitiek?
Aldus het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks in januari 2024. In een rapport met de titel Postgroei en geopolitiek. Mondiale uitdagingen voor een Europese Unie voorbij de groei.
De inhoud is zeer lezenswaardig. En er staan interessante aanbevelingen in. Kort door de bocht: als de Europese Unie relevant wil blijven in de wereld, moet die stoppen met ‘neokoloniaal extractivisme’ en het Mondiale Zuiden (vroeger ‘Derde Wereld’ genoemd) als gelijkwaardige partner benaderen.
Geen gekke gedachte. Wie begrijpt dat China al iets vergelijkbaars doet – via de Nieuwe Zijderoute – weet dat het Mondiale Zuiden zich op termijn helemaal zal losmaken van Europa.
De Europese Unie zal dan geen wereldspeler meer zijn, maar een tandeloze prooi voor de zowel de nieuwe grootmacht China als voor de oude grootmacht Amerika.
Dus het advies van GroenLinks om niet langer een continent als Afrika leeg te roven, maar daar juist te investeren in groene, menselijke en ecologische infrastructuur, is ook in ons geopolitieke belang.
Het rapport windt tevens geen doekjes om hoe het de klimaatcatastrofe denkt te kunnen keren. Degrowth, oftewel ontgroeien, is de oplossing.
In gewone mensentaal: economische groei moet niet meer leidend zijn. En economische krimp moet niet meer taboe zijn:
Het is onwaarschijnlijk dat we de tijdbom van klimaatverandering en andere ecologische bedreigingen onschadelijk kunnen maken zolang onze economie blijft groeien.
Ook in de PvdA leven vergelijkbare ideeën en discussiepunten.
Gaan degrowth en bevolkingsgroei samen?
Ik weet niet of ik het er helemaal mee eens ben. Na de neoliberale aanval op de verzorgingsstaat – waaraan GroenLinks en de PvdA medeplichtig zijn geweest – is er geen sprake meer van een echte middenklasse.
Zowel werkende mensen als armen en chronisch zieken kunnen in de EU, zeker in Nederland, niet meer rondkomen zonder schulden te maken. Degrowth – dus een dalend nationaal inkomen – betekent voor hen op korte termijn nóg meer economische ellende. Wat op zijn beurt betekent dat het draagvlak voor degrowth minimaal is.
Dat neemt niet weg dat de discussie erover waardevol is. Want misschien ben ik te pessimistisch. Misschien is er wel degrowth mogelijk zonder dat mensen armer worden.
Als dat zo is, aan links de mooie taak om het uit te leggen aan de brede samenleving.
Debat over bevolkingsgroei in Haagse raad
Maar er is een enorme hobbel op de weg. Dat wil ik illustreren met een voorval in de Haagse gemeenteraad van afgelopen week.
Daar sprak een demograaf die stelt dat massale immigratie en de resulterende bevolkingsgroei onhoudbaar is. Onder meer de PvdA liep weg toen het zijn beurt was. In 2021 liepen PvdA- en GroenLinks-raadsleden ook al weg toen deze spreker aan de beurt was.
Zojuist aangegeven niet aanwezig te zijn bij de inbreng van Van de Beek bij de werkbespreking. Zie ook https://t.co/vfqqfjVGID
We laten ook Willem Engel niet zijn mening geven over corona in de raad.
— Tim de Boer (@tim_de_boer) August 28, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Geen verstandige zet, als je het mij vraagt.
Zolang links economische degrowth bepleit, maar tegelijk niet eens wil debatteren over het inperken van immigratie omdat dat ‘vreemdelingenhaat normaliseert’, zal het volk op geen enkele manier zijn oor te luisteren leggen.
Geef het maar eens ongelijk. ‘De economie moet krimpen, jij moet minder brood op de plank hebben, maar het hele land mag wel vollopen met immigranten!’ is de boodschap die het volk op deze manier van GroenLinks-PvdA krijgt.
Sektarische getuigenispolitiek
Vooral in Nederland is die sektarische getuigenispolitiek – die per definitie leidt tot bizarre standpunten als ‘economische krimp, maar wel grenzen open voor bevolkingsgroei’ – de grootste achilleshiel van links.
Of misschien is dat standpunt toch helemaal niet zo bizar. Misschien is het juist onzin wat de betreffende wetenschapper bepleit. Misschien kan een kleinere economie wel samengaan met ‘massa-immigratie’, zonder dat mensen het slechter krijgen.
We zullen het nooit weten. Want linkse politici in Nederland doen liever aan uiterlijke ‘zuiverheid’.
Dat kan Jiskefet-achtige proporties aannemen. De ideeën van de betreffende wetenschapper zijn ‘controversieel’, zo luidde het argument van het PvdA-raadslid om weg te lopen.
Niet in dezelfde ruimte worden gezien met andersdenkenden, en zeker niet met ze in debat gaan over hun ‘controversiële’ standpunten – het is voor links Nederland kennelijker belangrijker dan iets bereiken.