Hoezo moet Ottolenghi zich uitspreken over het conflict Israël-Gaza – omdat hij Joods is? Laten we hopen dat Ottolenghi nog heel veel kookboeken schrijft en zich niets aantrekt van wat twee kleine kookboekenkrabbelaars in Nederland van hem vinden. Dat schrijft Liesbeth Wytzes.
Elke keer als er een nieuw kookboek uitkomt van chef-kok Yotam Ottolenghi, geboren in Jeruzalem, rent de echte thuiskok verheugd naar de winkel. Deze week verscheen Comfort, weer een boek waarin Ottolenghi met andere koks samenwerkt – die hij daarvoor uitbundig de credits geeft – en vol heerlijke recepten, met soms de lange lijst van ingrediënten die hem beroemd en berucht heeft gemaakt. Want, zeggen sommigen, wat doe je met de dukkah en de za’atar die je over hebt? En waar koop je die trouwens? En wie heeft er tijd om een uur in de keuken te staan?
Genoeg mensen, kennelijk, want Ottolenghi is rijk en beroemd geworden met de recepten waarin hij de uitbundige smaken van het Midden-Oosten alle ruimte geeft, en die hij vaak schreef samen met zijn Palestijnse vriend Sami Tamimi. Hij heeft met Tamimi een aantal restaurants in Londen, waar hij sinds 1997 woont.
Voor wie graag kookt, opende deze kok een nieuwe wereld: een lekkere wereld. Bovendien kan Ottolenghi heel goed recepten schrijven: hij legt altijd uit waarom je iets moet doen, en als je zijn aanwijzingen volgt, lukt het gewoon.
Ottolenghi’s laatste kookboek was bizar genoeg reden voor dagblad Trouw om eens op zoek te gaan naar wat collega-koks nu eigenlijk vinden van Ottolenghi’s politieke standpunten. Dat is, om in niet-koosjere termen te spreken, natuurlijk de kat op het spek binden.
Kennelijk moeten alle Joden zich uitspreken
Want Ottolenghi is een Jood, en kennelijk moeten alle Joden zich uitspreken over de oorlog tussen Israël en Hamas, ongeacht hun beroep of hun woonplaats. En dat niet alleen, ze moeten partij kiezen en het Israëlische geweld in Gaza veroordelen. Doe je dat niet, dan ben je eigenlijk medeplichtig aan wat daar gebeurt. Wat een onzin!
De Nederlandse kok Merijn Tol, die zich toelegt op de keuken van het Midden-Oosten, zegt: ‘Je kunt zijn manier van koken niet loskoppelen van de moord op duizenden Palestijnse burgers.’ Een onnavolgbare redenering: waarom niet? Wat heeft koken met een oorlog te maken? Collega-kok Nadia Zerouali, voor wie eten politiek is, voegt daar weldenkend aan toe: ‘In Gaza vindt momenteel genocide plaats. Hoe kun je dan een kookboek uitbrengen en dat Comfort noemen?’ Voor haar geen Ottolenghi meer. Principieel! Je kunt ook denken: juist in deze ellendige tijden hebben we wat comfort nodig op tafel. Troostrijk eten.
Zoals columnist Aylin Bilic in NRC schreef: dit riekt naar racisme, want alleen omdat Ottolenghi Jood is, moet hij zich uitspreken. ‘Topkoks met een andere achtergrond overkomt die behandeling niet.’ Het is die specifieke variant van racisme: antisemitisme.
Ottolenghi houdt zich er verre van, hij is namelijk kok
Wacht eens even… hebben we dit niet eerder meegemaakt? Ja! Eind oktober vorig jaar kreeg de Nederlandse kok Jigal Krant, ook een Jood, uit het niets woedende berichten van een NRC-journalist. ‘Jigal, wat doe je voor de Palestijnen? Ik hoef die recepten uit Tel Aviv niet meer.’ En: ‘En nou is het godverdomme afgelopen! Recepten uit Tel Aviv zal ik verbranden en verdoemen!’
Ottolenghi houdt zich verre van het uiten van politieke standpunten, hij is namelijk kok. Heel verstandig, want waarom zou iedereen overal zijn mening over moeten geven? Het enige dat hij deed, pal na de terreuraanslagen van 7 oktober 2023, was een post op Instagram waarin hij zijn zorgen en verdriet uit en zegt dat hij op vrede hoopt, ooit.
Waar haalt iemand het lef vandaan om een ander tot een mening te dwingen? En dan helemaal een van tevoren bepaalde mening? Het is eenieders recht om géén mening te uiten, om in het openbaar helemaal niets te vinden, of om een afwijkend standpunt in te nemen. Ook wanneer je beroemd en invloedrijk bent.
En dat geldt zeker voor een kok. Er is weinig dat zo verbindt, om dat te veel gebruikte woord nog maar eens te gebruiken, als koken en samen eten. Laten we hopen dat Ottolenghi nog heel veel kookboeken schrijft en zich niets aantrekt van wat twee kleine kookboekenkrabbelaars in Nederland van hem vinden.