Getuige de onderliggende documenten had de VVD veel invloed op het kabinetsbeleid, maar de partij weet die invloed electoraal nog niet te verzilveren: de PVV van Wilders scoort 42 zetels in de peilingen. Het is aan Yeşilgöz om de VVD smoel te geven.
De VVD dreigt onder leiding van Dilan Yeşilgöz te gaan dolen in het omgewoelde politieke speelveld. Nu het kabinet-Schoof met veel rumoer op gang komt, kan het geen kwaad dat de enige ervaren regeringspartij zichzelf van een steviger fundament voorziet.
Na veertien jaar was de VVD opeens niet meer de grootste. Dat was slikken voor de Rutte-partij. Van de vier partijen die de coalitie vormen, is de VVD wel het meest ervaren en dat is te merken in het Hoofdlijnenakkoord en het Regeerprogramma van het kabinet-Schoof. Op veel terreinen haalden de liberalen punten binnen. Dat de werkgevers van VNO-NCW zo tevreden zijn over dit kabinet spreekt boekdelen.
De partij profiteert er zelf nog niet van. In de peilingen is de VVD na PVV en GroenLinks-PvdA nu de derde partij van het land. De PVV van Geert Wilders scoort volgens Ipsos 42 zetels, de VVD 20. Een dramatisch verschil. Of het erg is voor het land? Ervaring kan geen kwaad in een coalitie van vier partijen, waarvan er drie niet eerder hebben geregeerd. Het land heeft in geopolitiek onzekere tijden een stabiel kabinet nodig. Te gemakkelijk wordt na de chaos van de Algemene Politieke Beschouwingen alweer gesproken van een kabinetscrisis.
De VVD staat erbij en kijkt ernaar. En dat terwijl de partij op cruciale punten veel binnenhaalde voor de economie in het Hoofdlijnenakkoord en Regeerprogramma. De partij ijverde met succes voor verlaging van de lasten- en regeldruk. Tegelijk bleef de omstreden expatregeling voor hoogopgeleide buitenlandse werknemers grotendeels overeind en wordt de hardwerkende Nederlander beter beloond.
En Dilan Yeşilgöz wordt niet moe te herhalen dat de vreemdelingenparagraaf rechtstreeks is gekopieerd uit het VVD-verkiezingsprogramma.
Strengste asielbeleid wordt geassocieerd met PVV, niet de VVD
Maar de kiezer heeft er amper weet van. Die ziet Haags gesteggel over noodrecht om het strengste asielbeleid ooit mogelijk te maken. Iets wat die kiezer associeert met de PVV en niet met de VVD, ook doordat Yeşilgöz er geen hoofdthema van maakt in haar bijdragen.
Het noodrecht bleek bij de Algemene Beschouwgingen de achilleshiel van het kabinet-Schoof. De negatieve ambtelijke adviezen over het inzetten van dit noodrecht, spreken boekdelen. In het kabinet zitten de strenge rechtsstaat-bewakers van Omtzigts Nieuw Sociaal Contract tegenover de PVV-ministers die door roeien en ruiten gaan om na twintig jaar eindelijk te doen wat de kiezer is beloofd.
De oppositie kraaide victorie, maar het kabinet heeft het noodrecht nog niet eens op papier gezet, en ambtelijke adviezen zijn weliswaar belangrijk, maar hoeven niet doorslaggevend te zijn.
Yeşilgöz was in dit tweede belangrijke debat met het kabinet-Schoof zichtbaarder dan toen ze begin juli haar debuut als partijleider maakte bij het tumultueuze debat over de Regeringsverklaring. Toen stond ze er niet. Dit keer trad ze geregeld naar voren. Opvallend was dat ze in het principiële debat over het noodrecht, waarbij het parlement wordt gepasseerd, het kabinet adviseerde om toch ook alvast de meer koninklijke weg van een spoedwet te bewandelen.
Standpunt Yeşilgöz’ VVD ten aanzien van migratie
Slim, maar Geert Wilders trok toch meer aandacht door vast te houden aan het noodrecht en met zijn uitspraak in de wandelgangen dat hij niet de ‘ruggengraat van een banaan’ heeft. Yeşilgöz staat in de kwestie trouwens dichter bij NSC dan bij de PVV. ‘Als onafhankelijke partijen zeggen dat het niet goed is, dan houdt het op,’ zei ze al in mei voor de microfoon van Sven Kockelmann over het noodrecht en het buitensluiten van het parlement. Een uitspraak die overeenkomt met de visie van vicefractievoorzitter van NSC Nicolien van Vroonhoven.
Yeşilgöz’ VVD kan wel wat meer leiderschapsambitie gebruiken. Er wordt veel gevist naar de visie van de partijloze premier Dick Schoof, maar de visie van Yeşilgöz – en zij heeft wel degelijk een partij – komt ook nog niet goed over het voetlicht. Haar opkomen voor de hardwerkende Nederlander dreigt onder te sneeuwen in Haags gedoe, terwijl hard werken – en wat deeltijders betreft graag méér werken – inderdaad nodig is om het land op koers te houden.
Kan Yeşilgöz ontevreden kiezer terugwinnen voor de VVD?
Onder Rutte werd de VVD gezichtsloos. Pragmatisme was zijn adagium: niet de ideologie telde, maar het oplossen van problemen. Dat lukte vaak niet, al overleefde Rutte lang dankzij zijn behendigheid en tomeloze ambitie. Maar een politieke partij heeft ook een fundament nodig.
Wat de liberale waarden van de VVD zijn, is onduidelijk – ook bij de VVD van Dilan Yeşilgöz. Zij gaat de komende tijd het land in om bij haar achterban ideeën op te halen. Maar ze zal zelf toch ook met meer moeten komen dan een slogan over hardwerkende landgenoten.
Bij kiezers die de glasheldere, eendimensionale PVV verkiezen boven de VVD zullen de Algemene Politieke Beschouwingen geen aanleiding zijn voor een terugkeer naar de VVD. Het was goed dat Yeşilgöz haar levensverhaal opnieuw vertelde – over haar gevluchte ouders die door hard te werken slaagden in Nederland – maar het viel dood door de politieke opwinding over gelakte en ongelakte ambtelijke adviezen, die ook de hele Miljoenennota overschaduwde. De VVD-fractievoorzitter had er weinig invloed op. Dat kan beter.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
