Premier Mario Draghi moet Italië economisch hervormen. De vraag is of dat ‘Super Mario’ gaat lukken. Een goede graadmeter is de tijdelijkheid van het coronaherstelfonds, schrijft Europarlementariër voor de VVD Caroline Nagtegaal-van Doorn: wordt dat fonds dankzij hem straks overbodige luxe of blijft het bittere noodzaak?
Caroline Nagtegaal-van Doorn (1980) is lid van het Europees Parlement namens de VVD en lid van de Commissie voor Economische en Monetaire Zaken.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Na een serie geheime stemmingen, die niet onderdeed voor een pauselijke verkiezing door een politiek mystiek kiescollege, blijft in Italië voorlopig alles bij het oude.
Broodnodige hervormingen
Sergio Mattarella blijft in het presidentieel Palazzo del Quirinale wonen, terwijl Mario Draghi op zijn post als premier blijft zitten. Lange tijd zag het ernaar uit dat Draghi zou worden verkozen tot president. Maar de angst voor vervroegde verkiezingen, indien er geen geschikte opvolger voor hem zou worden gevonden, was te groot om een wisseling van de wacht mogelijk te maken. Zo koopt Italië de historisch zeldzame stabiliteit die nodig is om de broodnodige hervormingen in het land door te voeren.
Menig politicus is het er inmiddels over eens dat Italië onder Draghi de juiste stappen zet. Ruim de helft van het geld wordt geïnvesteerd in vergroening en digitalisering. Gebouwen moeten energiezuiniger worden en er gaat geld naar de aanleg van spoorwegen en 5G. Prijzenswaardig, maar het is minstens zo belangrijk dat Italië de economie structureel hervormt: het huishoudboekje moet op orde, de arbeidsmarkt moet worden aangepakt en de belastingontduiking moet aanzienlijk verminderen. Aanbevelingen die Italië telkens weer naast zich neerlegt.
Lees ook dit commentaar van René van RIjckevorsel:
De eerste indrukken zijn dat het onder Draghi wel lijkt te lukken. De man geniet veel aanzien, kan bogen op zijn ervaring als president van de Europese Centrale Bank (ECB) en is een echte insider in de Italiaanse politiek. Toch is zijn status niet onbetwist, want op monetair vlak zijn veel onorthodoxe stappen gezet die tot op de dag van vandaag doorwerken in de economie. Stappen die veel economen met een conservatievere inslag met enige angst gadesloegen.
In 2011 bereikte de populariteit van Draghi al een tijdelijk hoogtepunt, nadat hij de euro hoogstpersoonlijk van de ondergang had gered. De geldpers ging aan, de depositorente daalde tot onder het nulpunt. Hoe meer geld de ECB in het systeem pompte om Zuid-Europa uit de economische problemen te printen, hoe ernstiger de persoonlijkheidscult rondom Draghi. Superlatieven schoten tekort om de heroïsche daden van de centralebankpresident te beschrijven. Bij zijn aantreden als premier waren velen ervan overtuigd dat hij, na de euro, ook Italië zou redden van de economische ondergang. Gewapend met een kleine 200 miljard euro uit het tijdelijke coronaherstelfonds en brede steun voor zijn benoeming waren de verwachtingen hooggespannen.
Super Mario Draghi maakte een vliegende start
‘Super Mario’ maakte een vliegende start, maar hij zal zich de komende tijd moeten blijven bewijzen. Waarom? Het coronaherstelfonds geeft Italië tijdelijk de kans om de nationale economie te hervormen en klaar te stomen voor de toekomst. De graadmeter daarbij is de eenmaligheid van het herstelfonds.
Zijn de hervormingen een succes, dan kan de Italiaanse economie in het vervolg op eigen benen blijven staan. Dan is er geen noodzaak om het fonds permanent te maken. Dat is überhaupt een slecht idee, maar als het project mislukt, zal er worden gepleit voor meer van hetzelfde: meer steunpakketten en meer garanties van landen als Nederland, terwijl er te weinig structurele vooruitgang is geboekt. Oftewel, dan zijn we terug bij af. In Brussel gaan nu al stemmen op om het fonds permanent te maken.
Transferunie slaat fundamenten voor economisch gezonde EU weg
Dat zou leiden tot een transferunie waarin de sterke economieën garant staan voor de zwakke lidstaten. Het zou de fundamenten voor een economisch gezonde Europese Unie wegslaan. Een concurrerende economie zorgt voor groei, een flexibele arbeidsmarkt zorgt voor lage werkloosheid en een houdbare staatsschuld leidt tot macro-economische stabiliteit zonder dat andere landen daarvoor impliciet of expliciet garant hoeven te staan. Die eigenschappen ontbreken al veel te lang in de Italiaanse economie. Maar het is wel de weg die Europa en Italië moeten inslaan. Daarvoor maak ik mij hard in Brussel.
Lees ook de ingezonden opinie van europarlementariër Michiel Hoogeveen (JA21): Europees coronaherstelfonds is erger dan de bekende sigaar uit eigen doos
Draghi staat nu een schone taak te wachten: zorgen voor zeven jaar politieke stabiliteit, de economie hervormen, de staatsschuld naar beneden brengen. En het belangrijkste: ervoor zorgen dat het coronaherstelfonds een overbodige luxe wordt in plaats van absolute noodzaak. Faalt Draghi, dan zijn de problemen niet te overzien en zal Europa bij nieuwe economische tegenwind opnieuw te hulp moeten schieten. Zijn erfenis is dan een Italië dat niet alleen permanent aan het monetaire, maar ook aan het fiscale infuus hangt. Dan is het game over voor Super Mario.