Door een Nederlands vertrek uit de eurozone uit te sluiten, blijven wij zwakke lidstaten stimuleren om zich niets aan te trekken van de convergentiecriteria, schrijft Michiel Hoogeveen, lid van het Europees Parlement (JA21), in een ingezonden opinie.
Michiel Hoogeveen (1989) is sinds 2021 Europarlementariër namens JA21.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Op 16 februari jongstleden betoogde oud-minister van Financiën Hans Hoogervorst (VVD) in een opiniestuk in EW dat een vertrek van Nederland uit de eurozone geen taboe meer mag zijn. Het artikel heeft zoveel losgemaakt, dat op 12 juni zijn partijgenoot Eelco Heinen zich geroepen voelde om te reageren. Hij vindt dat de euro juist veel voordelen heeft gebracht en dat Nederland nog steeds profiteert van een ‘ondergewaardeerde munt’. Maar zijn stellingen haalt hij zelf weer onderuit.
Wensdenken
Heinen noemt de eurozone een muntunie vol weeffouten. De euro werd gemodelleerd naar een sterke, betrouwbare munt. Strenge convergentiecriteria op het gebied van overheidsfinanciën, inflatie, rente en wisselkoersen werden ingevoerd om dat te waarborgen.
Dat landen als Frankrijk, Griekenland en Italië die afspraken nog steeds schenden, betekent dat dát de fundamentele fout is. Een fout die bovendien veel wrevel oproept bij degenen die zich wél aan de afspraken houden. In de praktijk blijkt: één munt voor zo veel verschillende economieën leidt tot verdere divergentie tussen de sterkere en zwakkere lidstaten.
Lees hier de opinie van Eelco Heinen: ECB-beleid kan zo niet doorgaan, maar uit de euro stappen is onrealistisch
Heinen schrijft dat het Europese staatsschuldenprobleem vooral een groeiprobleem is. En dat juist daarom hervormingen in de zwakke lidstaten essentieel zijn. Maar vooral Frankrijk en Italië hebben al jaren nagelaten dat te doen. En nu ze geld krijgen uit het fonds NextGenerationEU – het Europees herstelfonds dat is opgezet na corona en dat bestaat uit leningen en giften met boterzachte voorwaarden – zullen ze het zeker niet doen. De heer Heinen doet aan wensdenken.
Nederland betaalt de rekening
Wel erkent het Tweede Kamerlid dat de overheidsfinanciën in sommige eurolanden ‘simpelweg onhoudbaar’ zijn. Die schulden moeten volgens hem deels door probleemlanden zelf worden afgeschreven. Hoe ziet Heinen dat voor zich? De Italiaanse staatsschuld bijvoorbeeld is grotendeels in handen van de eigen bevolking. Denkt hij dat het realistisch is dat een Italiaanse regering tegen zijn burgers zal zeggen: ‘Het spijt ons verschrikkelijk, maar u bent uw geld kwijt?’
Dat Nederland de rekening betaalt voor problemen in de eurozone, daarover zijn de heer Heinen en ik het eens. Door het jarenlange opkoopbeleid van de Europese Centrale Bank om de renteverschillen tussen de sterke en zwakke eurolanden binnen de perken te houden, zijn onder meer toegezegde indexeringen van onze pensioenen uitgebleven.
Debat over vertrek uit de euro: Lang bleef het stil, maar er lijkt iets te kantelen
Maar hoe kan hij dan in hetzelfde artikel beweren dat Nederland profiteert van een ‘ondergewaardeerde’ munt? Alleen het exportgerelateerde deel van ons bbp profiteert. Aan de andere kant tast een ondergewaardeerde munt de binnenlandse koopkracht ernstig aan. In tijden van dure grondstoffen importeren we inflatie uit het buitenland.
Polderen werkt niet meer
Helemaal bont maakt Heinen het aan het eind van zijn betoog. Hij pleit voor een ‘volwaardige’ bankenunie met gezonde bankenbalansen. Waarbij hij voorbijgaat aan de risico’s die daarmee gepaard gaan. Als bijvoorbeeld de corona-staatssteun wegvalt, kan het aantal slechte leningen op de bankbalansen in veel landen fors toenemen. Nederlandse banken zullen moeten opdraaien voor de verliezen bij hun Zuid-Europese collega’s.
Lees hier het betoog van Hans Hoogervorst: Vertrek uit eurozone mag geen taboe zijn
Om dit risico op te vangen, wil Heinen ‘stevige noodfondsen’ als het ESM (Europees Stabiliteitsmechanisme) als achtervang gebruiken. Opmerkelijk, want in het oorspronkelijke ESM-verdrag was individuele bankensteun juist expliciet verboden.
Het betoog van Heinen bewijst het punt dat Hans Hoogervorst maakt. Er is geen fundamenteel debat over de euro, omdat die euro heilig is verklaard. Door een Nederlands vertrek uit de eurozone uit te sluiten, blijven wij zwakke lidstaten stimuleren om zich niets aan te trekken van de convergentiecriteria. En zullen zij de noodzakelijke hervormingen niet doorvoeren. Polderen werkt niet meer. Het is tijd om in Brussel en Frankfurt met de vuist op tafel te slaan.