Historicus Geerten Waling reist voor elsevier.nl door Amerika, op zoek naar de ziel van de Amerikaanse democratie. Op Onafhankelijksheidsdag bezocht hij Philadelphia, de stad waar het hedendaagse Amerika werd geboren.
‘Ik heb altijd gedacht dat de Engelsen het meest serieuze volk op aarde waren, maar sinds ik de Amerikanen heb gezien ben ik van mening veranderd.’
– Alexis de Tocqueville, Over de democratie in Amerika (1835)
De plaatselijke fanfare blaast The Star-Spangled Banner. De vlag klimt in de mast. De burgemeester spreekt wat woorden. Hij zet vrijwilligers in het zonnetje, noemt de sponsoren – en geeft tot slot het startschot voor de parade, die bestaat uit een lange stroom oorlogsveteranen, blaaskapellen, majorettes en praalwagens van lokale bedrijven, organisaties en subculturen.
Langs de kant applaudisseren feestelijk gedecoreerde burgers voor hun feestelijk gedecoreerde huizen. Zo ongeveer moet in alle 3.144 Amerikaanse counties afgelopen maandag de jaarlijkse viering van Onafhankelijkheidsdag zijn begonnen: met een uniform en uitbundig, maar vooral ook bloedserieus ceremonieel.
Het heilige Philadelphia
Hetzelfde tafereel in het groot zie ik als ik, speciaal voor de Fourth of July, de allerbelangrijkste stad op deze dag bezoek: Philadelphia, Pennsylvania. Bij veel Europeanen is de stad vooral bekend van de gelijknamige smeerkaas, maar de Amerikaan weet dat zich hier op 4 juli 1776, middenin een felle oorlog tegen het leger van de Britse koning, dertien koloniën onafhankelijk hebben verklaard.
Elsevier boekenDe Amerikaanse Grondwet is de oudste en kortste grondwet die er bestaat. De tekst heeft een grote actualiteitswaarde en speelt een voorname rol in het politieke en juridische debat in de Verenigde Staten. In deze bundel is zowel de Engelse tekst van de Amerikaanse Grondwet uit 1787 opgenomen als een hedendaagse Nederlandse vertaling. Bestellen>
En dat hun vertegenwoordigers hier bijeenkwamen in het Continental Congress om deze ongewisse stap te zetten in een diepe duisternis, die pas later bleek te leiden naar het licht van de vrijheid. Die Amerikaan weet dat – en daarom probeert hij zo dicht bij de Independence Hall te komen, om op die heilige plaats de 240e geboortedag van zijn land te vieren.
Geboortepapieren van Amerika
Thomas Jefferson, van alle ‘founding fathers’ toch wel mijn favoriete actieheld, schreef er om de hoek in een karig huurappartementje (geheel kitsch nagebouwd voor de hedendaagse liefhebber) de Declaration of Independence, die op 4 juli door het congres werd aangenomen. In zeventien dagen had hij een ongekend aangrijpende tekst geschreven, waarvoor hij overigens ruimschoots vorm en inhoud ontleende aan het Nederlandse Plakkaat van Verlating (1581).
Voorts herinnert Philadelphia ons er met een speciaal Grondwetsmuseum aan dat hier ook de Amerikaanse Grondwet (1787) werd opgesteld. De constitutionele geschiedenis is eenvoudig en enthousiast verteld, maar blijft allemaal wat abstract voor de gewone bezoeker – totdat, aan het einde van een meeslepende museumvoorstelling over de eeuwenlange Amerikaanse strijd voor de vrijheid, de verteller zich direct richt tot het publiek. Zijn stem klinkt diep en gedragen: ‘And now the choice is upon you. How will you use that liberty? Happy Fourth of July.’
Onherkenbaar voor Nederlanders
De plechtigheid waarmee de Amerikanen hun volkslied zingen, ‘happy birthday America’ roepen, zich van hun sportschoenen tot hun zonnebril tooien met hun vlag, in een museum hun handtekening zetten onder een kopie van hun Declaration – wij Nederlanders (her)kennen het niet.
Natuurlijk, Koningsdag is een dolle boel. Maar het blijft een wat ongemakkelijk verjaardagsfeestje. Zou de Nederlander ooit kunnen opgaan in een viering van zijn geschiedenis en van de verworven vrijheden, evenals een herdenking van de gebrachte offers? Zou zoiets ooit voor hem een bron kunnen zijn voor saamhorigheid en burgerschap, voor toewijding aan de samenleving?
De Nederlandse geschiedenis biedt er minstens zoveel aanknopingspunten voor als de Amerikaanse, maar dan moeten we onszelf wel wat serieuzer gaan nemen.