Historisch, dat Hillary Clinton de eerste vrouwelijke presidentskandidaat van Amerika is, maar vanaf nu moet het over de capaciteiten van de twee kandidaten gaan. President Barack Obama helpt daar niet bij, door Donald Trump totaal niet serieus te nemen.
Voor de eerste keer in de geschiedenis van de Verenigde Staten van Amerika is een vrouw verkozen tot presidentskandidaat. Dit is zonder meer een historisch feit.
Groot-Brittannië heeft al twee keer (nu ook de zittende premier) een vrouwelijke premier gehad. Beide premiers waren niet van sociaaldemocratische maar van conservatieve huize.
Natuurlijk is het bevreemdend dat Amerika nooit een vrouwelijke president heeft gehad. Het land dat democratie en mensenrechten naar het naoorlogse Europa heeft gebracht, was zelf niet in staat om een vrouw als president te verkiezen. Dat kan nu wel gebeuren.
Belangrijk moment voor vrouwen
Hillary Clinton sprak de Democratische conventie toe vanuit New York, omringd door meisjes: een van jullie kan straks tot de volgende president van Amerika verkozen worden. Inderdaad gaat het hier om een belangrijk emancipatiemoment. Daar kunnen we niet omheen. Ook bij de vorige Amerikaanse presidentsverkiezingen ging het om de emancipatie, die van zwarte burgers. Emancipatiemomenten zijn ontroerende momenten in de geschiedenis.
De letter van een constitutie zegt niks over de feiten oftewel de feitelijke realiteit. Het zijn geduldige woorden en begrippen zoals gelijkheid of vrijheid. Ze komen tot leven in het politieke bestaan van het volk door concrete politieke daden. De constitutie is een constituerend document: zij constitueert de volkssoevereiniteit met de daarbij behorende rechten van de burgers, de plichten en de bevoegdheden van de staat. Dat is het eerste constituerend moment van een grondwet. Het tweede constituerend moment breekt aan bij de effectuering van de rechten van de mens. Elke keer wanneer de beginselen van vrijheid en gelijkheid daadwerkelijk worden toegepast, komen de grondrechten tot leven. Dan leeft de constitutie, het zijn dan geen dode letters.
Maar verkiezing moet om meer gaan dan geslacht alleen
Natuurlijk worden wij, hier in Europa, eerder geraakt door Hillary Clinton dan Donald Trump. Clinton spreekt meestal in het gangbare politieke vocabulaire van Europeanen. Ook is het emancipatiemoment buitengewoon van belang voor de Europese rechtsculturen. Dat heeft al in Amerika plaatsgevonden.
Derk Jan Eppink: Hillary Clinton kan zich enkel opwerpen als de anti-Trump
Maar bij de keuze voor een president die de leider van de vrije wereld is, gaat het anno 2016 om meer dan alleen de emancipatie van vrouwen of andere groepen. Het zou vreemd zijn wanneer Clinton tot president van Amerika wordt verkozen, puur omdat zij een vrouw is. Immers de emancipatie betekent slechts daadwerkelijk toepassing van het gelijkheidsbeginsel. En dat is nu gebeurd.
Riskant: Clinton zal nalatenschap Obama beschermen
De president van het vorige emancipatoire moment, Barak Obama, sprak in Philadelphia de Democratische Conventie toe. Hij prees Hillary Clinton als een zeer capabel persoon om president van Amerika te worden.
Volgens Obama is zijn eigen nalatenschap bij Hillary Clinton in goede handen. Is dit juist niet een goede reden voor een deel van Amerika om niet op Clinton te stemmen? Daarom is het een zeer riskante zet. Wie immers van deze president en zijn erfenis af wil, moet dus vooral niet op Hillary Clinton gaan stemmen. Dit wordt precies de inzet van de verkiezingen: wil Amerika nog vier jaar Obama’s beleid?
Obama bemoeit zich met verkiezingen
President Obama koos ervoor om zijn inhoudelijke neutraliteit richting de presidentskandidaten op te heffen. Dat doet zich in Amerika niet vaak voor. Oud-president Bush deed dat tijdens de verkiezingsstrijd tussen Obama en McCain bijvoorbeeld niet.
Maar president Obama viel de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump frontaal aan: ‘Dit zijn ongebruikelijke verkiezingen. Het gaat niet tussen links en rechts, of tussen Democraten en Republikeinen. (…) Kijk, wij Democraten hebben altijd heel wat verschillen met de Republikeinen, en daar is niets mis mee. Het is juist deze ideeënstrijd die ons land verder brengt. Maar wat we vorige week in Cleveland hebben gehoord, was niet Republikeins of conservatief. Het was een pessimistische boodschap, die onvrede en schuld en woede en haat aanwakkerde. Dat is niet het Amerika dat ik ken.’
Ik stond perplex naar Barack Obama te kijken en te luisteren.
Trump, het einde van Amerika?
Eigenlijk zegt Obama dat Trump het einde van Amerika, zoals we dat nu kennen, zou betekenen. Maar voor deze voorstelling van gang van zaken leverde Obama geen enkel bewijs. Donald Trump is een isolationistische politicus. Dat was ook het beleid van George W. Bush in 2000. Dat beleid veranderde naar aanleiding van de aanslagen op 9/11. Ook Obama ging de verkiezingen in met een isolationistische boodschap: alle Amerikaanse soldaten moesten naar huis. In dit opzicht betekent Trump niet het einde van Amerika.
Eigenlijk lijkt het erop alsof president Obama zelf campagne voert. Hierdoor kunnen politieke ongelukken ontstaan. Over de politieke erfenis van president Obama schrijf ik een andere keer. Maar deze campagne van president Obama tegen Donald Trump zou weleens als de grootste binnenlandse fout van Obama kunnen worden gezien.
Het emancipatiemoment is al geweest, nu breekt het inhoudelijke moment aan.
Nu gaat het niet langer om een man of een vrouw, maar om een capabele politicus met een doordacht beleid.