Samenwerking is de enige juiste keuze. Dat zei de Chinese president Xi Jinping in zijn eerste telefoongesprek met de aanstaande Amerikaanse president Donald Trump. De leiders van de twee grootste economieën ter wereld spraken af elkaar snel te ontmoeten om een aanvang te maken met het opbouwen van een goede werkrelatie.
Zo’n felicitatietelefoontje is natuurlijk maar obligaat protocol. Op de vraag of de Chinese leiders blij of juist verontrust zijn met president Trump past een genuanceerd antwoord. Op zichzelf zou hij gunstig kunnen zijn voor China. Hij is meer zakenman dan dominee en dat bevalt de Chinese leiders wel. Het lijkt op voorhand een pragmatisch iemand met wie zaken valt te doen zonder opgeheven vingertje over bijvoorbeeld mensenrechten.
Ook Trumps mening over moslims en het bestrijden van terrorisme kan de Chinese overheid goed uitkomen. Zij vindt dat Amerika hypocriet is geweest door China’s repressieve beleid ten aanzien van de islamitische minderheid in Xinjiang te veroordelen.
Chinezen willen geen onzekerheid
Maar er is ook een andere kant. Als ze in Beijing ergens een hekel aan hebben, is het wel onzekerheid. Trump heeft tijdens de campagne geen samenhangend buitenlandbeleid gepresenteerd. Wel heeft hij het vaak over China gehad en dan meestal in de context van Amerikaanse banen die zijn verdwenen door Chinese concurrentie. Trump heeft beloofd dat hij die banen wil terughalen, bijvoorbeeld door importheffingen op Chinese producten te heffen en handelsverdragen op te zeggen.
Overigens baseerde hij zich daarbij soms op onjuistheden. Zo heeft Trump meermalen gezegd dat China de koers van de yuan opzettelijk laag houdt om de export te bevorderen. Dat was vroeger misschien zo, maar de yuan is volgens de Wereldbank en het IMF al een tijdje op een realistisch niveau. De koerscorrectie van de afgelopen weken verandert daar niets aan; ook andere munten werden minder waard ten aanzien van de dollar.
Meer van Fred Sengers: Chinese ‘president van alles’ krijgt ruimte om land te hervormen
Een handelsoorlog is wel het laatste waar China momenteel op zit te wachten. De Chinese economische groeimotor hapert. Hoewel de binnenlandse consumptie toeneemt, is dat niet voldoende om de vraaguitval in het buitenland volledig te compenseren. Ongeveer de helft van de Chinese productie is bestemd voor de export. En de VS zijn de belangrijkste markt voor Made in China.
Ironisch: China als voorvechter van vrijhandel
Niet voor niets was China er als de kippen bij om de landen rond de Grote Oceaan een alternatief te bieden voor het Trans Pacific Partnership waar Trump een streep door wil halen. Anders dan TPP, dat ook afspraken bevat over de rechten van arbeiders, vrije uitwisseling van informatie en een gelijk speelveld voor private en staatsbedrijven, beperkt het Chinese alternatief zich tot vrij handelsverkeer. China presenteert dat als een voordeel; ontwikkelingslanden kunnen profiteren van vrijhandel, zonder aan allerlei extra eisen te voldoen. Veel landen voelen daar wel wat voor.
Ironisch is het wel. Washington was decennialang de voorvechter van een internationale orde op liberaal-economische grondslag. Als grootste economie ter wereld kon het de voorwaarden dicteren en in theorie hebben de VS er het meest van kunnen profiteren. En nu nemen de communistische leiders in Beijing het stokje over als het om globalisering en vrijhandel gaat.
Hongaarse leider Orbán: ‘Einde liberale nepdemocratie door verkiezing Trump’
Het Amerikaanse besluit om te stoppen met TPP heeft een signaalfunctie die veel verder gaat dan de economische implicaties alleen. Trumps presidentschap lijkt zich vooral op eigen land te gaan richten. Make America Great Again: blijkbaar is internationalisering in strijd met dat doel.
America First kan godsgeschenk zijn
Dit interesseert de Chinese leiders misschien wel het meest. Zij irriteren zich mateloos aan de Amerikaanse aanwezigheid in Zuidoost-Azië. Of het nu gaat om de plaatsing van het THAAD-raketsysteem in Zuid-Korea, de militaire bescherming van Taiwan, de spionagevluchten bij de Chinese onderzeeboothaven in Hainan of de aanwezigheid van de Zevende Vloot in de Zuidchinese-Zee; de Chinezen zien er Amerikaanse pogingen in de opkomst van China te dwarsbomen of op zijn minst te vertragen.
China-deskundige Fred Sengers publiceert op Blogaap.nl dagelijks het belangrijkste nieuws uit en over China op politiek, economisch en cultureel gebied.
Als president Trump inderdaad de rug naar de wereld keert, is dat niet minder dan een godsgeschenk voor China. Dan kan Beijing zijn economische macht omzetten in politieke macht. Landen in de regio hebben dan geen reëel alternatief dan toegeven aan Beijings voorwaarden. En komt de Chinese Droom in een stroomversnelling: Make China Great Again.