Ogenschijnlijk is het voor Angela Merkel niet langer ‘weiter so’. Haar partij, de christen-democratische CDU/CSU, bleef wel de grootste, maar verloor ook. Want het resultaat van de parlementsverkiezingen is dramatisch voor de christen-democraten, met slechts 33 procent van de stemmen.
Bovendien katapulteerden Duitse kiezers de eurosceptische, anti-immigratiepartij Alternative für Deutschland (AfD) over de kiesdrempel van 5 procent heen de Bondsdag in. Vanuit het niets kreeg de AfD 13 procent van de stemmen, wat neerkomt op zeker negentig zetels.
Een miljoen immigranten erbij in een jaar, dat is blijkbaar ook de schuldbewuste Duitsers te veel.
Duitsland was de finale
Drie verkiezingen in EU-lidstaten konden, na het referendum over de Brexit en de machtsgreep van Donald Trump in de Verenigde Staten vorig jaar, het Europese project in gevaar brengen. Premier Mark Rutte (VVD) sprak van een kwartfinale (parlementsverkiezingen in Nederland, 15 maart), halve finale (presidentsverkiezingen in Frankrijk, 7 mei) en finale (verkiezing van het parlement in Duitsland, 24 september).
De voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, was na de verkiezingen in Nederland ‘blij verrast’ met de zetelwinst voor CDA, D66 en GroenLinks – volgens hem een overwinning vóór Europa en tegen extremisme.
Na de winst van Emmanuel Macron in Frankrijk enkele maanden later, ging de vlag al uit in Brussel: de nieuwe Franse president wil Europa immers verbreden en verdiepen. Gisteren was dan de finale in Berlijn. Die werd – zuinig – gewonnen door Merkel, zal in Brussel opgelucht zijn geconstateerd.
Snel nog even grote stappen zetten
Ook in Duitsland blijkt een groeiende groep kiezers genoeg te hebben van open grenzen en wegkwijnende nationale soevereiniteit. Dat zou een reden kunnen zijn voor Merkel om naar hen te luisteren en Europese plannen bij te stellen.
Maar in Brussel en Parijs zal de uitslag eerder worden opgevat als een ‘nu-of-nooit-moment’: voordat de pro-Europese krachten definitief zijn uitgespeeld, moeten er nog snel grote stappen worden gezet.
En de bondskanselier staat open voor de Europese plannen van Macron, gezien haar eerdere uitlatingen en haar verkiezingsprogramma. Toch weiter so, dus.