Het is de winter van de grote test: werkt het programma Ruimte voor de rivier in tijden van wassend water?
Na het hoogwater van 1995 en de evacuaties van bewoners uit het rivierenland uit vrees dat de dijken het zouden begeven, werd besloten nu eens niet alleen dijken te gaan versterken, maar de rivieren meer ruimte te geven en mee te bewegen met de natuur.
Zo ontstond het programma Ruimte voor de rivier dat draait om de Rijn. Op dertig plaatsen langs de Rijntakken – zoals de IJssel, Waal, Nederrijn en Lek – worden en zijn maatregelen genomen die het rivierwater bij hoogwater zo verdelen dat er geen calamiteiten ontstaan.
Dijken zijn verlegd en verbeterd, nevengeulen in uiterwaarden gegraven, gebieden ontpolderd, zomerbedden van de rivier vergroot, boerderijen op terpen gezet, dammen doorgestoken, kribben verlaagd en onderloopgebieden aangewezen.
Overstromingsvlakte
Dat maandag in het Gelderse Munnikenland bij slot Loevestein 122 konikpaarden en 64 zogenoemde rode geuzen (runderen) werden verplaatst, kwam doordat het natuurgebied waar ze graasden als overstromingsvlakte dient. En de nabijgelegen extra brede dijk als ‘hoogwatervluchtplaats’.
Tot op heden blijken de dure en vaak omstreden projecten te werken. Terwijl de watertoevoer vanuit Duitsland toeneemt, is van angst om dat water amper iets te merken en lijkt iedereen droge voeten te houden.
Miljardenproject
Morgen wordt het 2,2 miljard euro kostende programma echt getest, want de hoogste waterstand moet nog komen. En als het water zakt moet blijken hoe de geulen er dan uitzien.
Hoe dan ook: Nederland heeft weer een staaltje waterbouw getoond dat de afgelopen jaren veel internationale aandacht trok – en dezer dagen hordes kijkers uit eigen land.
Stormvloedkeringen
En dat een week na de ook al spectaculaire sluiting van vijf stormvloedkeringen wegens hoogwater wegens storm op zee. Voor het eerst in de geschiedenis werden die alle vijf op dezelfde dag gesloten. Bij drie ervan was dat nodig wegens risico op overstromingen. Voor de andere twee bood de storm een uitgelezen kans om de keringen in de praktijk te testen.
Waterbouw is een ware traditie. Slot Loevestein is al 700 jaar omgeven door water en werd destijds al ontworpen om hoog water aan te kunnen. Alles onder controle. Toen al.