Heel lang leek Nederland steeds vrijer en toleranter te worden. Maar de lijst met dingen die je maar beter niet kunt zeggen, groeit de laatste jaren snel, constateert Roelof Bouwman.
Roelof Bouwman (1965) is historicus en journalist. Hij schrijft wekelijks over politiek, geschiedenis en media
Tot het oeuvre van de befaamde biograaf, essayist, dichter, uitgever en radio- en televisiemaker Wim Hazeu behoort ook het in 1972 verschenen boek Wat niet mocht. Ondertitel: Een overzicht van censuur, ernstige en minder ernstige gevallen van vrijheidsbeknotting in Nederland, 1962-1971.
Wat niet mocht: taboes in chronologische volgorde
Wat niet mocht heeft veel weg van een plakboek. In chronologische volgorde, zonder verder commentaar, worden we getrakteerd op een lange stoet relletjes rond afgeblazen tv-programma’s, gekuiste romans, nooit vertoonde films, gekortwiekte toneelstukken, in beslag genomen affiches, geschrapte liedjes en wat dies meer zij. In 1982 verscheen een herziene en aangevulde druk, wederom in kloek formaat en voorzien van talrijke illustraties.
De door Hazeu in kaart gebrachte commotie heeft vaak betrekking op vrijpostigheden in de erotische en pornografische sfeer, maar ook godslastering en majesteitsschennis scoren hoog. Het is een fascinerende potpourri. Wie herinnert zich nog dat Malle Babbe (1974) van Rob de Nijs werd geboycot door de NCRV en dat de TROS in 1978 Turks Fruit niet durfde uitzenden?
Het Nederland uit Wat niet mocht bestaat niet meer. We zijn, zo werd daar in de jaren tachtig en negentig vaak aan toegevoegd, vrijer geworden, en ook toleranter en meer ontspannen.
Godslastering bij christendom geen probleem, bij islam wel
Maar voor die riedel bestaat in 2022 weinig aanleiding meer. Neem het punt van de godslastering.
Lees het verhaal over EW’s Nederlander van het Jaar 2021: Lale Gül
Ja, over de god van het christendom mag in Nederland nu alles worden gezegd. Anders dan vijftig jaar geleden wordt geen enkele omroep nog bedolven onder boze brieven wanneer er op tv iemand heeft gevloekt en ook stelt de SGP dan geen Kamervragen meer.
Maar politici, schrijvers en opiniemakers die zich fundamentele kritiek veroorloven op de islam – van Pim Fortuyn tot Theo van Gogh en van Geert Wilders tot Lale Gül – worden vermoord of wonen in safe houses.
Ook de taboes op het terrein van de seksualiteit lijken in 2022 dwingender dan ooit. Dat geldt met name voor de gender-ideologie en haar vertakkingen. Het denkende deel der natie wil daar geen kritische geluiden over horen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout