Wat willen de Republikeinen met het abortusrecht in de Verenigde Staten? De kiezer eist antwoorden, maar de partij biedt die niet. Het maakt de tussentijdse verkiezingen dit jaar ongekend spannend, schrijft Victor Pak.
Een wanhoopspoging. Zo is het nieuwe wetsvoorstel van Senator Lindsey Graham het beste te omschrijven. De Republikein uit South Carolina presenteerde op 13 september een wetsvoorstel voor een landelijk verbod op abortus na vijftien weken. Staten die strenger willen zijn, mogen dat.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Republikeinen verwezenlijkten hun wens, maar staan nu machteloos
De wet is een aanval op de staten met voornamelijk Democratisch bestuur. In die staten geldt het abortusrecht nog steeds, ook na de federale afschaffing door het Hooggerechtshof. De vijftig Amerikaanse staten moeten van het Hof zelf over abortus beslissen. Dat was jarenlang een campagnepunt van de Republikeinen, in de wetenschap dat veel Republikeins bestuurde staten een volledig verbod zouden afkondigen.
Sinds de Republikeinen hun wens in juni verwezenlijkt zagen, staat de Amerikaanse politiek op haar kop. De Republikeinse visie kreeg geen steun onder de meerderheid van de bevolking, maar daar had het Hooggerechtshof geen boodschap aan. Juist de Republikeinen dreigen nu daarvoor te moeten betalen.
Abortus wordt belangrijker verkiezingsthema
Sinds de Republikeinen hun wens in juni verwezenlijkt zagen, staat de Amerikaanse politiek op haar kop. De Republikeinse visie kreeg geen steun onder de meerderheid van de bevolking, maar daar had het Hooggerechtshof geen boodschap aan. Juist de Republikeinen dreigen nu daarvoor te moeten betalen. Sinds de Tweede Wereldoorlog wist de partij van de president alleen in 1998 en 2002 zetels te winnen in het Huis van Afgevaardigden.
Lees ook: Na de uitspraak van het Hof in juni begonnen de peilingen te kenteren. 57 procent van de Amerikanen keurde het besluit van het Hof af, 61 procent vindt dat abortus altijd of in de meeste gevallen legaal moet zijn. Voor steeds meer Amerikanen is het een van de belangrijkste onderwerpen bij de tussentijdse verkiezingen.
Wat Republikeinen willen met abortus blijft onduidelijk
Het Republikeinse betoog dat staten zelf moeten beslissen, kan weinig kiezers bekoren. Dat maakt de partijkandidaten voor de Senaat en het Huis van Afgevaardigden kwetsbaar. Of ze nu voor of tegen abortus zijn, als zij het partijstandpunt willen volgen, zullen gekozen Republikeinen niets doen. Niets om abortus verder in te perken en niets om het recht op abortus uit te breiden.
Lees over de Nederlandse discussie: Wat minder Amerikaatje spelen door activisten is beter tegen polarisatie
Daarom kwam Graham met zijn voorstel. ‘Wij hier in Washington hebben de mogelijkheid om over dit onderwerp te spreken en ik kies ervoor dat te doen.’ Partijleider in de Senaat Mitch McConnell liet snel weten er niets in te zien. Hij wil vasthouden aan het oude standpunt van de partij. ‘Veel van mijn fractieleden hebben liever dat abortus door de staten zelf wordt gereguleerd,’ zei McConnell koeltjes.
Zo blijft de visie van de Republikeinse Partij op het abortusrecht tweeslachtig. De Democraten zijn unaniem vóór een zo ruim mogelijk abortusrecht, met vaak een grens op 24 weken zoals dat ook gold voor het besluit van het Hof.
Het maakt de campagne van Democraten een stuk eenvoudiger en duidelijker voor de kiezer. Bij de Republikeinen heerst onduidelijkheid.
Correctie: Dit artikel is op 18 september aangepast om weer te geven dat Democraten het abortusrecht steunen, maar wel een grens stellen voor de maximale termijn waarin de abortus moet worden uitgevoerd.