Trumps greep op de Republikeinse Partij is sterker dan ooit, maar wat gebeurt er als hij verliest in november? Dan dreigt voor de Republikeinen een tocht door de woestijn. Zonder aansprekend boegbeeld en duidelijke koers, schrijft Victor Pak.
‘Rauw’ en ‘eerlijk’ werd het genoemd. Met een oproep tot meer inclusie hoopten de Republikeinen de weg omhoog terug te vinden. ‘Als onze partij niet gastvrij en inclusief is, zullen jongeren, en in toenemende mate ook andere kiezers, ons de rug toekeren.’ Dat was de verrassende boodschap in 2013 na een teleurstellende verkiezingsnederlaag.
Het appèl op inclusie en aandacht voor minderheden moest de partij grondig hervormen. Voor de tweede verkiezingen op rij had de partij de race naar het Witte Huis verloren. Presidentskandidaat Mitt Romney werd afgebrand. Hij zou tijdens de campagne te negatief over minderheden hebben gesproken. Digitaal liep zijn campagne ook nog eens geheel achter de feiten aan.
Vraagtekens bij rapport
Het onderzoeksrapport over de nederlaag was een breed gedragen ‘autopsie’ volgens toenmalig partijvoorzitter Reince Priebus. Maar op Twitter zette één persoon direct zijn vraagtekens bij het onderzoek. ‘Nieuw Republikeins rapport roept op tot “immigratiehervorming”?’ schreef zakenman Donald Trump over het rapport, waarin zelfs conservatieve houwdegens als Newt Gingrich en Paul Ryan zich konden vinden. ‘Hebben de Republikeinen een doodswens?’
Met criticaster Trump vond de partij uiteindelijk de weg omhoog terug, met een koers die het tegenovergestelde was van het autopsierapport. Na zijn nominatie voor het presidentschap in 2015 nam Trump de partij volledig over. Naast een radicaal-populistische koers leverde het de Republikeinen een nieuwe termijn op in het Witte Huis. Maar wat is er intussen nog over van de partij?
Verlies in cruciale staten
Het idee dat Trump electoraal goud is, werd talloze malen gelogenstraft. Bij de verkiezingen in 2018, 2020 en 2022 presteerden de Republikeinen slechter dan verwacht. Veel kandidaten die op Trumps voorspraak meededen, maakten de verwachtingen niet waar.
Bij de tussentijdse verkiezingen in 2022 wonnen zes door Trump gesteunde Senaatskandidaten, van de elf: vijf anderen verloren. Van die verliezers stonden er vier op het stembiljet in de cruciale swing states Arizona, Georgia, Pennsylvania en Nevada.
Liever ontkennen dan onderzoeken
Zonder Trump bleek het trumpisme een lege huls. Volgens de peilingen koersen radicale Trump-aanhangers dit jaar opnieuw af op verlies. Zoals in Arizona, waar Kari Lake Senaatskandidaat voor de Republikeinen is. Lake weigert haar verkiezingsnederlaag in 2022 voor het gouverneurschap van Arizona te erkennen. Dat kan ze binnenkort vermoedelijk nog een keer doen, want in de peilingen voor de Senaatsrace staat ze op een hopeloze achterstand.
Ontkennen is makkelijker dan onderzoeken. Na Trumps verlies in 2020 tegen Joe Biden deden de Republikeinen geen nieuwe ‘autopsie’ naar de tekortkomingen van de campagne. Daar had Trump geen zin in. Het toont zijn greep op de partij, al kan die in november plots verdwenen zijn.
Geen duidelijke leider zonder Trump
Een nederlaag voor Donald Trump zal de partij stuurloos maken. Trump, 78, zal in 2028 geen kandidaat meer zijn. Vraag de Democraten maar hoe een 80-plusser als presidentskandidaat ze is bevallen.
Welke kopstukken telt de partij dan nog? De leiders in de Senaat zijn bedaagde oude mannen, de ster van JD Vance rees snel in de partij, maar verlies in november zal ook de vicepresidentskandidaat raken. Congresleider Mike Johnson is nog onervaren en Nikki Haley houdt zich afzijdig van Trumps campagne, net als veel andere, klassiek-conservatieve en nauwelijks bekende Republikeinse gouverneurs.
De Republikeinen zijn wel weer toe aan wat zelfonderzoek. Het moet toch een keer duidelijk worden wat de Republikeinen nog waard zijn zonder het trumpisme.