Uit onderzoek van Fisher Investments Nederland blijkt dat de markten toekomstgericht én adaptief zijn. In de manier waarop aandelen hebben gereageerd op het Europese energietekort na de Russische inval in Oekraïne eind februari 2022, ziet Fisher Investments Nederland een casestudy van hun werking in de praktijk. Wij zijn ervan overtuigd dat dit waardevolle kennis is voor beleggers.
Laten we inzichtelijk maken op welke manier de markten toekomstgericht zijn: De MSCI European Monetary Union (EMU) Index piekte op 5 januari 2022, bijna twee maanden voordat de Russisch-Oekraïense oorlog losbarstte.[i] Al vóór de inval las Fisher Investments Fisher Investments Nederland vaak in de media over de gevaren voor de wereldwijde energievoorziening toen Rusland de aardgastoevoer naar Europa afkneep en troepen verzamelde aan de grens met Oekraïne. Dit kwam nog bovenop het feit dat de energieprijzen toch al hoger lagen doordat er weinig windenergie kon worden opgewekt in de herfst van 2021.[ii] Onze analyse impliceert dat de markten de Russische risico’s voor de energietoevoer al hadden ingeprijsd, omdat de prijs voor een vat ruwe Brentolie van USD 70 in december omhoogschoot naar USD 100 op de avond van de oorlog.[iii]
Opvattingen en speculaties over de intenties van Rusland en de potentiële economische consequenties voor Europa en de gehele wereld tierden welig onder de commentatoren die Fisher Investments Nederland volgt. Het kan eigenlijk geen toeval zijn dat aandelen uit de eurozone tussen het hoogtepunt van begin januari en de dag van de inval een verlies van 12,5% leden: de onzekerheid piekte toen namelijk.[iv] Op dat moment was er nog sprake van een correctie – een scherpe, door sentiment gedreven daling van 10% tot 20%. Als de spanningen toen waren weggeëbd, was het daar misschien gewoon bij gebleven. Maar hypothetische scenario’s kunnen nooit worden bewezen. Kortstondige koersbewegingen kunnen bovendien altijd voorkomen en hoeven niet eens een aanwijsbare reden te hebben, in onze optiek.
Maar na de initiële reactie van de markten in de aanloop naar de oorlog, werd er een forsere economische impact in Europese aandelen ingeprijsd toen Rusland de energietoevoer afkneep in reactie op sancties van de EU. Fisher Investments Nederland heeft veel financiële media horen waarschuwen dat een energietekort een diepe recessie zou veroorzaken (een brede economische neergang). Ook in dit geval leek het erop dat dit snel op de Europese markten werd ingeprijsd. De MSCI EMU Index kwam op 8 maart in berenmarkt-territorium terecht (doorgaans een langer durende marktdaling van meer dan 20% als gevolg van fundamentele factoren) toen de prijs voor ruwe Brentolie omhoogschoot naar USD 133 per vat vanwege zorgen dat Westerse sancties Russische olie helemaal van de wereldmarkten zou houden.[v]
We zagen in de zomer en de herfst steeds meer twijfels opkomen over de Europese aardgasvoorraden. De Nederlandse TTF-gasprijs (een representatieve weergave van Europese gasprijzen) maakte een verbijsterende stijging door en tikte op 26 augustus € 339 per megawatt-uur (MWh) aan, waar de prijs vóór de Russische inval en het afknijpen van de Russische gaskraan nog op € 89 lag.[vi] Economen die we volgen, voorspelden dat fabrieken over heel Europa permanent zouden lijden onder tekorten en rantsoenering.[vii] Door zorgen om de energievoorraad, de inflatie en de rente escaleerde de vrees voor een recessie alleen maar verder, en de financiële media waren hier steeds meer van in de ban. Doordat dit risico volgens Fisher Investments Nederland vooraf werd ingeprijsd, stond de MSCI EMU Index op 29 september 24,8% lager vanaf de piek begin januari.[viii] Eind vorig jaar, na de marktneergang, bleek uit een enquête van The Conference Board dat 99% van de CEO’s verwachtte dat Europa in 2023 met een recessie te maken zou krijgen.[ix]
Tussen hun dieptepunt en eind januari zijn aandelen uit de eurozone echter 25,2% gestegen.[x] Naarmate de onzekerheid wegebde, bleek de werkelijkheid minder zwartgallig dan de consensusverwachtingen.[xi] Op de energiemarkt heeft Rusland een afzetmarkt voor zijn olie in India en China gevonden, wat het beoogde effect van de Westerse sancties tenietdoet– en de wereldwijde vraag-en-aanboddynamiek grotendeels in stand houdt.[xii] De Europese gasvoorraden, die steeds meer gevuld zijn met niet-Russisch gas, liggen al sinds augustus boven de richtlijn van een opslagcapaciteit voor tenminste 80% [xiii] En wat het recessierisico betreft, hebben veel economen hun prognoses voor het bbp (bruto binnenlands product) naar boven bijgesteld, omdat het economisch klimaat niet zo bar lijkt als voorheen werd verwacht.[xiv] In het vierde kwartaal groeide het bbp met 0,1% k-o-k, en dat ondanks dat er over het algemeen een krimp werd verwacht.[xv] De industriële productie in de eurozone (gecorrigeerd voor inflatie) bereikte nieuwe recordhoogten in september en bleef tot aan november groeien, ten opzichte van een jaar eerder. (Op het moment van schrijven waren dit de nieuwste cijfers.)[xvi] Aandelen die naar onze mening anticipeerden op de toekomstige ontwikkelingen, bewogen zich vóór deze ontwikkelingen al in dezelfde richting.
Uit onderzoek van Fisher Investments Nederland blijkt dat wanneer mensen worden geconfronteerd met ernstige potentiële resultaten (en kosten), ze vaak geneigd zijn zich aan te passen. Om een voorbeeld te noemen was de Nederlandse TTF-gasprijs gezakt naar € 57 per MWh, ruim lager dan vóór de inval. Dit kwam doordat Europa binnen een korte tijd nieuwe infrastructuur had opgezet om aan de energiebehoeften te voldoen zonder Russische aanvoer.[xvii] In onze ogen wijst deze verbetering, samen met vergelijkbare verbeteringen, erop dat de kans steeds waarschijnlijker wordt dat de eurozone helemaal aan een recessie weet te ontsnappen. We zijn ervan overtuigd dat de markten gerichte aanpassingsmaatregelen van Europa hebben ingeprijsd waarmee doemscenario’s kunnen worden voorkomen. We weten niet of eind september inderdaad het dieptepunt van de berenmarkt zal blijken, maar wat ons betreft hebben toekomstgerichte aandelen meer dan degelijk inzicht in hoe lang deze economische neergang nog kan voortslepen.
Uit ons onderzoek blijkt dat aandelen in beweging komen voordat de economische kerncijfers bevestigen dat de economie er beter (of juist slechter) aan toe is dan verwacht werd. De ervaring van Fisher Investments Nederland leert dat aandelen 3 tot 30 maanden vooruitkijken – eerder tegen de 3 maanden als de wereldeconomie op zijn grondvesten schudt door ingrijpende onverwachte gebeurtenissen (zoals grootschalige conflicten en pandemieën). Maar naarmate dit soort gebeurtenissen worden ingeprijsd en de onzekerheid wegebt, krijgen aandelen weer de ruimte om verder vooruit te kijken.
Uit onderzoek van Fisher Investments Nederland blijkt dat het voor beleggers kan lonen om te begrijpen hoe de markten precies werken. De markten bestempelen gebeurtenissen niet per se als goed of slecht. Het is vooral van belang of de daadwerkelijke gebeurtenissen beleggers positief of negatief verrassen, ten opzichte van wat er op de markten reeds is ingeprijsd.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (ondernemingsnummer: B228486) wat ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (“”Fisher Investments Europe””). Fisher Investments Europe staat onder toezicht van de CSSF. Statutaire zetel Fisher Investments Europe: K2 Building, Forte 1, Third Floor, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg. Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Europe deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste scenario’s. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document.
[i] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Rendement MSCI EMU met nettodividenden, 5-1-2022.
[ii] Bron: FactSet en WindEurope, per 14-2-2023.
[iii] Bron: FactSet, per 6-2-2023. De prijs van een vat ruwe Brentolie (in USD), 20-12-2021 tot en met 23-2-2022.
[iv] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Rendement MSCI EMU met nettodividenden, 5-1-2022 tot en met 24-2-2022.
[v] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Rendement van de MSCI EMU met netto-dividenden en de prijs van ruwe Brentolie per vat (in dollar), 5-1-2022 tot en met 8-3-2022. ‘Is the EU Ready for Life Without Russian Diesel?’ Ashutosh Pandey, Deutsche Welle, 3-2-2023.
[vi] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Nederlandse TTF-prijzen, 26-8-2022.
[vii] “Europe May See Forced De-Industrialization as Result of Energy Crisis,” Irina Slav, OilPrice.com, 3-11-2022.
[viii] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Rendement MSCI EMU met nettodividenden, 5-1-2022 tot en met 29-9-2022.
[ix] ‘CEO Confidence Falls Deeper Into Negative Territory in Q4 2022’, redactie, The Conference Board, 20-10-2022.
[x] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Rendement MSCI EMU met nettodividenden, 29-9-2022 tot en met 3-2-2023.
[xi] ‘Europe Has Avoided Energy Collapse. But Is the Crisis Over?’ David McHugh, Associated Press, 10-1-2023.
[xii] ‘Is the EU Ready for Life Without Russian Diesel?’ Ashutosh Pandey, Deutsche Welle, 3-2-2023.
[xiii] Bron: Europese Commissie, per 6-2-2023. Aandeel in EU-gasinvoer van Rusland en andere landen, januari 2019 tot en met november 2022. ‘How Much of Europe’s Gas Storage Is Full?’ redactie, Reuters, 31-12-2022.
[xiv] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Stelling gebaseerd op historische bbp-schattingen voor de eurozone.
[xv] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Bbp in de eurozone, 4e kw. 2022.
[xvi] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Industriële productie van de eurozone, november 2022.
[xvii] Bron: FactSet, per 6-2-2023. Nederlandse TTF-prijzen, 6-2-2023. ‘Whisper It, but Europe Is Winning the Energy War With Putin’, Charlie Cooper, Politico, 13-1-2023.
