Zoals de legendarische Amerikaanse belegger Sir John Templeton ooit zei: “Bullmarkten komen voort uit pessimisme, groeien door scepticisme, rijpen door optimisme en sterven door euforie”. Hoewel elke marktcyclus anders is, zijn we ervan overtuigd dat marktneergangen het best voorspeld kunnen worden als we alert blijven op euforie (wanneer beleggers meer verwachten van de economie dan realistisch is).
Het blijft een hele uitdaging om het beleggerssentiment met enige nauwkeurigheid te meten. Sommige indicatoren kunnen kwantitatief gemeten worden. Voor andere is er een kwalitatieve analyse nodig. Maar geen enkele indicator heeft een feilloze geschiedenis. In dit artikel bespreekt Fisher Investments Nederland een handjevol indicatoren aan de hand waarvan beleggers regelmatig beoordelen of er sprake is van euforie, waarom juist deze indicatoren gebruikt worden en hoe nauwkeurig ze zijn.
IPO-markten koortsachtig
Beursintroducties (IPO’s) zijn een indicator van eventuele euforie. Beleggers hebben meer of minder interesse in IPO’s – en beursintroducties zijn ook meer of minder aantrekkelijk voor bedrijven – naarmate de marktomstandigheden verschuiven. In principe gaan bedrijven naar de beurs om meer kapitaal op te halen tegen de hoogst mogelijke prijs. Daarom zijn er doorgaans minder IPO’s als het beleggerssentiment negatief is. Maar wanneer het sentiment opwarmt, komt ook het aantal beursintroducties op stoom.
In Figuur 1 zien we hoe de IPO-activiteit zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. In 1987, 2000 en 2022 werden marktneergangen voorafgegaan door relatieve pieken in het aantal beursintroducties. En na deze neergangen zakte de IPO-activiteit juist weer een stuk in. Maar zoals Fisher Investments Nederland heeft geconstateerd, is het belangrijk om op te merken dat het aantal beursintroducties niet altijd voorspellende waarde heeft. Een aantal bearmarkten werden bijvoorbeeld helemaal niet voorafgegaan door pieken in de IPO-activiteit, zoals in 1990 en de wereldwijde financiële crisis van 2007 – 2009. Bovendien gingen er in de jaren 90 veel bedrijven naar de beurs, in een tijd die uitstekend was voor aandelenbeleggers.
Figuur 1: Beursintroducties per jaar in de VS, 1980 – 2023
Bron: University of Florida, juni 2024. Aantal beursintroducties op de Amerikaanse aandelenmarkt per jaar, 1980 tot en met 2023.
Ondanks kersverse, in het oog springende aankondigingen dit jaar, liggen de IPO-volumes ruim onder de gemiddelden van de laatste vier decennia, wat impliceert dat het sentiment op dit segment vrij vlak is. Er kan nog sprake zijn van euforie in andere hoeken, maar zoals Fisher Investments Nederland hier zal blijven beschrijven, moeten sentimentsbarometers geaggregeerd worden gemeten en in de context van onderliggende economische en politieke trends bekeken worden.
Mega-M&A’s
Nog een manier om peil te trekken op verhit sentiment zijn de fusies en overnames (M&A-activiteit) in het bedrijfsleven. De M&A-activiteit en de bedragen die neergeteld worden voor overnames kunnen inzicht verstrekken in hoe het bedrijfsleven de toekomst van de economie en de markten inziet. Net als consumenten die gretig op IPO’s duiken, wijst een toename van de M&A-activiteit mogelijk op inhaligheid van bedrijven – die dan bereid zijn flink meer te betalen voor nieuwe activa en bedrijven.
Zoals in Figuur 2 te zien is, zagen we relatieve pieken in de M&A-activiteit direct vóór verschillende marktneergangen, al sinds 1985 (vanaf dat jaar zijn er goed toegankelijke gegevens over beschikbaar). Maar net als de IPO-activiteit is ook deze maatstaf verre van perfect. De waarde van M&A’s schoot in 2013 en 2015 namelijk de hoogte in, midden in een lange, krachtige bullmarkt.
Figuur 2: Wereldwijde M&A-activiteit per jaar, 1985 – 31 mei 2024
Bron: Institute for Mergers, Acquisitions and Alliances, per 4 juni 2024. Totaalaantal en niet voor inflatie gecorrigeerde transactiewaarde van wereldwijde fusies en overnames, 1985 tot en met 31 mei 2024.
Het is ook belangrijk om te bekijken hoe M&A-transacties worden gefinancierd. Als dat vooral bedrijven met een gezonde balans zijn die activa contant aankopen, wijst dat mogelijk niet op wijdverspreide inhaligheid. Maar als veel bedrijven enorme schulden opnemen en hun balans daardoor zien verslechteren, kan dat wijzen op een scheefgroei tussen verwachtingen en de realiteit. Momenteel ogen de balansen in het bedrijfsleven gezond en de M&A-activiteit relatief beperkt. De ervaringen van Fisher Investments Nederland leren dat het sentiment waarschijnlijk nog de ruimte heeft om tegen de spreekwoordelijke muur van zorgen op te klimmen.
Verwachtingen van beleggers
Nog een peilstok voor het beleggerssentiment zijn de verwachtingen voor de aandelenmarkt. Als we die uitzetten op een grafiek, zien we dat de prognoses van professionele beleggers doorgaans samenklonteren (zie Figuur 3). Fisher Investments Nederland weet uit ervaring dat de markt de consensusverwachtingen vaak overtreft of er juist bij achterblijft. Zo gingen beleggers er begin 2023 bijvoorbeeld van uit dat de markten grofweg vlak zouden koersen, maar wereldwijde aandelen sloten het jaar uiteindelijk 23,8% in de plus af.[i] Analisten gingen 2024 in met lage verwachtingen, wat vooralsnog te pessimistisch lijkt.
Figuur 3: Economische voorspellers verwachten niet veel van 2024
Bron: Fisher Investments Research, per 19-01-2024. Mediane prognoses van goeroes voor het jaarlijkse rendement van de S&P 500 Index voor 2023 en 2024.
Kwalitatieve tekenen van euforie
Het beleggerssentiment meten is deels wetenschap en deels een kunst, daar is Fisher Investments Nederland zich van bewust. Achteraf is het altijd gemakkelijk praten, maar het is belangrijk om een aantal tekenen van euforie die lastiger te meten zijn, nauwlettend in de gaten te houden.
Ongevraagd beleggingsadvies is een schoolvoorbeeld van euforie – en de geschiedenis staat bol van kleurrijke anekdotische voorbeelden. Het verhaal gaat dat Joe Kennedy net voor de beurskrach van 1929 begreep dat de markten in de greep waren van euforie toen een schoenenpoetser hem aandelen tipte – een hint die 71 jaar later weer opduikt toen jan en alleman tech-IPO’s tipte voor bedrijven die geen omzet maken, laat staan winst boeken. Meme-aandelen, non-fungible tokens (NFT’s), cryptovaluta’s en een ware explosie van Special Purpose Acquisition Companies (SPAC’s) zijn mogelijk nog recentere tekenen van euforie. Jan en alleman zocht brokers op om grotendeels speculatieve, moeilijk te waarderen effecten met twijfelachtige vooruitzichten aan te kopen. Toegegeven, er heerst nog wat optimisme, maar het is ver verwijderd van het onwrikbare – misschien compleet ongefundeerde – enthousiasme van eind 2021.
Stevenen we op euforie af?
We hebben nu een paar sentimentsmaatstaven besproken die beleggers kunnen gebruiken, maar er zijn er nog veel meer. Er zijn hele bedrijven en afdelingen gespecialiseerd in het peilen van het sentiment op basis van datapunten voor het consumentenvertrouwen, de vooruitzichten voor het bedrijfsleven, de in- en -uitstroom van effecten, extreme waarderingen, de positionering van beleggers en nog veel meer. Maar we hameren er nog maar eens op: geen enkele indicator is onfeilbaar. Bij Fisher Investments Nederland adviseren we u om uiteenlopende sentimentssignalen mee te wegen en ze in de context van het fundamentele economische en politieke klimaat te bekijken, om zo eventuele scheefgroei op te kunnen merken. Het beleggerssentiment is zeker aangetrokken in de loop van 2024 – misschien wel in de optimismefase van Templetons sentimentscyclus – maar wij zijn van mening dat euforie nog weinig meer dan een stip aan de horizon is.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl is een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (ondernemingsnummer: B228486) wat ook handelt onder de naam Fisher Investments Europe (“”Fisher Investments Europe””). Fisher Investments Europe staat onder toezicht van de CSSF. Statutaire zetel Fisher Investments Europe: K2 Building, Forte 1, Third Floor, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg. Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Europe deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste scenario’s. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document.
[i] Bron: FactSet, per 04-01-2024. Rendement van de MSCI World Index met netto-dividenden, 31-12-2022 tot en met 31-12-2023.
