Nederland betaalt honderden miljoenen aan uitkeringen in het buitenland. Opzeggen van een verdrag met Marokko kan iets helpen. Het blijft een druppel op de gloeiende plaat.
Nederland exporteert jaarlijks voor vele honderden miljoenen aan uitkeringen naar het buitenland. Voor het overgrote deel gaat het om AOW-uitkeringen van mensen die in Nederland zijn geboren en opgegroeid en soms al meer dan een halve eeuw geleden zijn vertrokken.
Bij de invoering van AOW in 1957 werd dat voor lief genomen. Voor veel kleinere, maar nog steeds aanzienlijke bedragen exporteert Nederland uitkeringen van immigranten, hun kinderen en nabestaanden naar het buitenland, vooral naar Turkije, Marokko en Suriname.
Uniek
Ook dat werd aanvankelijk gewoon gevonden of voor lief genomen. Daarbij speelde een centrale rol, dat ervan werd uitgegaan dat immigranten op die manier geen reden hadden om in Nederland te blijven en ook op andere elementen – zorg, huisvesting – van de verzorgingsstaat te leunen.
Om die reden bestaat ook nog steeds de unieke remigratiewet, waardoor werkloze immigranten een aanzienlijke terugkeervergoeding plus tot hun overlijden een aanzienlijke maanduitkering krijgen, tot hun overlijden.
Al die gecalculeerde goedertierenheid stuit de laatste twintig jaar op steeds meer weerstand. In 1997 werd het verboden om met een bijstandsuitkering in het buitenland te verblijven. Rond de eeuwwisseling werden uitgebreide controles ingesteld, nadat was gebleken dat bij minstens een kwart van de kinderbijslag naar Marokko en Turkije sprake was van fraude.
Lastig
De kabinetten-Rutte proberen al enkele jaren om diverse uitkeringen naar buiten de Europese Unie te verlagen tot het niveau van de kosten van levensonderhoud in het land van verblijf. Dat blijkt buitengewoon lastig.
Europese wetten en verdragen zitten in de weg, evenals verdragen die Nederland zelf heeft afgesloten, zoals het Sociale Zekerheidsverdrag met Marokko uit 1972.
Marokko heeft, alleszins begrijpelijk, er geen enkel belang bij om het verdrag uit 1972 te herzien om verlaging van de geldstroom uit Nederland te faciliteren. Het kabinet talmt met de ultieme remedie: het opzeggen van dat verdrag. De VVD en andere partijen willen daar meteen toe overgaan. Daar is veel voor te zeggen.
Hoge prijs
Maar over het geheel genomen blijft het een druppel op de gloeiende plaat. Nederland leeft al sinds de jaren vijftig met een veel te rooskleurig beeld over de omvang die het uitdijende uitkeringsstelsel kon aannemen en al helemaal van het onbedoelde gebruik en het regelrechte misbruik, deels ook door uitkeringenexport.
Daar betalen we nu een hoge prijs voor.