De voormalige Britse premier Margaret Thatcher (1925-2013) was voor niemand bang en trotseerde stakingen, protesten en bomaanslagen. Vanwege haar onverzettelijke houding kreeg zij de bijnaam IJzeren Dame.
Thatcher staat dan ook bekend als een markant politicus met een grote invloed op het politieke denken in Europa en de wereld. De economie en het aanzien van Groot-Brittannië werden door haar blijvend veranderd.
Sinds donderdag is het mogelijk in te zien wat zich rond het kabinet-Thatcher in 1984 afspeelde. Documenten die tot nu toe geheim bleven, zijn nu iedereen te bekijken. Elsevier.nl zet vier feiten uit die documenten op een rij.
1. Mijnstakingen
Op het hoogtepunt van de mijnstakingen in de jaren tachtig, waarbij vakbonden zich keerden tegen de sluitingspolitiek van de regering-Thatcher, overwoog Thatcher militairen in te zetten voor het transport van kolen naar de elektriciteitscentrales. Het officiële beleid was om geen overheidspersoneel in te zetten ter vervanging van de stakende mijnwerkers.
De documenten maken ook melding van noodscenario’s indien de stroom zou uitvallen door aanhoudende stakingen. In die scenario’s werd rekening gehouden met een terugschakeling van de Britse industrie op een ‘driedagenweek’.
Verder blijkt uit de documenten dat vakbondsleiders onder toezicht werden geplaatst en dat de regering overwoog om troepen in te zetten tijdens confrontaties met de stakers.
2. Gorbatsjov
Het bezoek van Sovjet-leider Michail Gorbatsjov aan Margaret Thatcher in 1984 was niet, zoals eerder gedacht, voorbereid, maar volkomen spontaan. Uit de vrijgegeven documenten blijkt dat Gorbatsjov, op bezoek in Londen, een kijkje wilde nemen in de ambtswoning van Thatcher. De Britse agent voor 10 Downingstreet stemde toe en liet hem binnen.
Gorbatsjov maakte zoveel indruk op Thatcher – zij bewonderde zijn prettige stijl en voorkomen – dat zij toenmalig Amerikaans president Ronald Reagan vertelde dat Gorbatsjov in de toekomst leider van de Sovjet-Unie zou worden.
En zo geschiedde: een jaar later werd hij secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie. Hij leidde zijn land naar meer openheid en hervormingen (glasnost en perestrojka), het beleid dat uiteindelijk bijdroeg aan het einde van de Koude Oorlog.
3. Aanslag op Thatcher
De moordaanslag van het Iers Republikeins Leger op Thatcher in Brighton leidde er bijna toe dat de vredesbesprekingen over Noord-Ierland werden beëindigd. Bij de aanslag op het congres van de Conservatieven, de partij van Thatcher, vielen vijf doden.
Vier maanden eerder had de premier van haar kabinet toestemming gekregen om in het geheim overleg te voeren met de Ierse regering. Thatcher wilde na de aanslag de onderhandelingen op een lager pitje te zetten.
Maar het overleg ging nadien ‘gewoon’ door en resulteerde in 1985 in de zogeheten Anglo-Irish Agreement. Dat verdrag moest een einde aan het geweld tussen de protestantse gemeenschap in Noord-Ierland die over het algemeen onderdeel wilde blijven van Groot-Brittannië en de voornamelijk katholieke Ierse nationalisten die een verenigd Ierland – inclusief Noord-Ierland – nastreefden.
4. Kappersbezoek
Uit de documenten blijkt ook een trivialer gegeven. Thatcher ging in 1984 zeker 118 keer naar de kapper. Hoewel zij vaak onder grote politieke druk stond, wilde zij een bezoek aan de kapper niet overslaan.
Tijdens een topconferentie in Londen bracht zij zelfs vijf dagen achter elkaar tijd door in een kapsalon. De haardracht van de Britse premier was samen met haar typerende handtas een belangrijk onderdeel van haar zorgvuldig opgebouwde imago, schrijft de Britse krant The Independent vrijdag.