De vijftigjarige Eric Wiebes (VVD) volgt naar verwachting de woensdag afgetreden staatssecretaris van Financiën Frans Weekers op. Hoewel Wiebes in de Haagse politiek weinig ervaring heeft, kan hij bogen op flink wat jaren in het openbaar bestuur.
Zo was hij van 2004 tot 2010 werkzaam op het ministerie van Economische Zaken, in de laatste drie jaar onder meer als plaatsvervangend secretaris-generaal.
Daarvoor was hij als consultant in dienst bij adviesbureau McKinsey en richtte OC&C op, zijn eigen adviesbureau. Sinds 2010 is Wiebes, die in zijn geboorteplaats Delft werktuigbouwkunde studeerde, wethouder van Amsterdam.
Snelheidsmaniakken
Hij houdt zich bezig met het politiek gevoelige dossier rond de Noord/Zuidlijn, maar ook met de gemeentelijke ICT, het parkeerbeleid en verkeer. Op het laatste terrein doet hij verwoede pogingen om in zijn stad snorscooteraars – in zijn woorden ‘snelheidsmaniakken’ – aan te pakken.
Samen met collega’s uit Rotterdam, Den Haag en Utrecht vroeg de wethouder aan het kabinet met maatregelen te komen om deze overlast veroorzakende scooterrijders aan te pakken. Verkeersminister Melanie Schultz van Haegen (VVD) wilde geen landelijke richtlijnen, maar ruimte voor lokale maatregelen was er wel. Dus zag Wiebes mogelijkheden om in enkele gevallen de helmplicht in te voeren en bestuurders van snorscooters in ‘probleemgebieden’ te verplichten op de weg te rijden.
Financiële tovenaar
Die creativiteit is Wiebes ten voeten uit, blijkt uit gesprekken met collega’s in Het Parool. Zij typeren hem als hoogst intelligent, een ‘financiële tovenaar’ – een karakterisering die goed van pas kan komen als hij straks de politieke leiding heeft over de niet goed functionerende Belastingdienst.
Anderen noemen hem een ‘oorspronkelijke denker die buiten de gebaande paden treedt’. Premier Mark Rutte (VVD) ziet in hem ‘een sterk analytisch en strategisch denker’. In een vraaggesprek met weekblad Elsevier in november 2010 – hij is dan net een paar maanden wethouder – zegt hij dat hij nooit jokt. ‘Als ik er iets van vind, dan zeg ik het. Geen toestanden en geen politiek gekonkel.’ In het college met PvdA en GroenLinks weet hij tientallen miljoenen euro’s te bezuinigen.
Keppeltje
In juli vorig jaar ontstond er enige commotie, toen de liberale wethouder en locoburgemeester tijdens een bezoek aan een synagoge weigerde een keppeltje op te zetten. Hij liet bij binnenkomst aan het ontvangstcomité weten dat hij ‘compleet atheïst’ is en daarom geen keppeltje nodig had. In gezelschap van koning Willem-Alexander liep Wiebes als enige zonder hoofddeksel de synagoge in.
Het kwam hem op kritiek te staan van de Joodse gemeenschap. Het dragen van een keppeltje door niet-Joden is een teken van respect, net zoals men in een kerk zacht dient te praten en in een moskee de schoenen uitdoet. Wiebes, die flink is geschrokken van de ophef, zegt nadien dat hij de volgende keer wel een keppeltje op zal zetten.
Op dit moment loopt naar de kandidaat-staatssecretaris een veiligheidsonderzoek. Als daar verder geen belastende feiten uit tevoorschijn komen, bijvoorbeeld op fiscaal vlak, zal de benoeming niet meer lang op zich laten wachten. Vermoedelijk is Wiebes dan binnen enkele dagen geïnstalleerd.