Een fragment uit het Radio 1-programma Gaan! in de nacht van maandag op dinsdag doet veel stof opwaaien op sociale media en inmiddels ook in politiek Den Haag. Een luisteraar genaamd Mario, die inbelde bij het programma van omroep BNNVARA, deed tijdens een discussie over de stelling ‘Kinderen hebben te veel verplichtingen’ diverse omstreden uitspraken over Joden.
Zo zei hij dat kinderen worden ‘gemodelleerd’ en ‘volgespoten met allerlei vergif’, en dat we zitten in een ‘matrix [die] wordt bestierd door geldgierig Jodengespuis’. De presentator van dienst, Morad El Ouakili, gaf de man in eerste instantie alle ruimte om zijn uitspraken verder toe te lichten. ‘Sorry dat ik het zeg, maar ik noem het beestje gewoon bij de naam,’ vervolgde Mario. ‘Die lui [Joden] moeten echt uitgeroeid worden, wereldwijd, want we zitten echt in een spiraal naar beneden.’
Luister hieronder een deel van het fragment terug:
"Geldgierig Jodengespuis […] die lui moeten echt uitgeroeid worden, wereldwijd". Dat was vanochtend te horen bij het @BNNVARA-programma Gaan! (@NPORadio1) waar een inbeller het podium kreeg om om de meest giftige denkbeelden over Joden te verkondigen.https://t.co/MDrul0HeIq pic.twitter.com/QeOunmDFQl
— CIDI 🎗️ (@CIDI_nieuws) September 24, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Beller: ‘Dit begint radio te worden die erop begint te lijken’
Daarna zei Mario onder meer dat naast het onderwijs en de economie ook radio en televisie worden ‘gemodelleerd’, en dat hij prettig verrast was over de ruimte die hij op Radio 1 kreeg: ‘Dit begint radio te worden die erop begint te lijken: mensen gewoon hun zegje laten doen zonder meteen te denken: wat een enge racist ofzo, want dat ben ik helemaal niet. Ik houd van alle mensen.’ De presentator antwoordde instemmend: ‘Natuurlijk, dat begrijp ik ook.’
Lees ook van Carla Joosten over antisemitisme: Schelden op sociale media alsof er geen Holocaust is geweest
El Ouakili vroeg de beller vervolgens wat hij bedoelde met de term ‘Jodengespuis’, waarna die zijn mening toelichtte: ‘Alle stenen die je optilt bij onderzoek naar bijvoorbeeld grote aanslagen, 9/11, de media, alles wat gebaseerd is op het kunnen managen, een verdienmodel maken van de massa’s, daar zitten alleen maar kikes, Joden, achter.’
Presentator: ‘Krijg appjes binnen van mensen die je gelijk geven’
Al met al was Mario acht minuten aan het woord, waarin hij nauwelijks tegenspraak kreeg van de presentator. Die voegde daar aan het einde van het gesprek nog aan toe dat er heel veel appjes binnenkwamen – op het nummer van Radio 1 – van mensen die de beller groot gelijk gaven, en hij las die berichten daarna voor. Ook kritiseerde hij één bericht waarin een luisteraar de uitspraken van Mario afdeed als ‘samenzweringstheorieën [die] ontstaan als slecht geïnformeerde mensen proberen de complexe wereld te begrijpen’, en legde El Oukaili de beller voor dat ‘veel mensen ontzettend kwaad zullen worden’ om zijn theorie. Die had daar overigens weinig boodschap aan: ‘Ik hoop dat ik de knuppel in het hoenderhok heb gegooid.’
Lees ook deze column van Roelof Bouwman terug: Wat we kunnen leren van complotdenkers
Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) bracht het fragment dinsdag onder de aandacht na klachten van luisteraars, die het ongepast vonden dat de beller zo veel ruimte kreeg om zijn beklag te doen over Joden. Op sociale media barstte de verontwaardiging los.
Presentator El Ouakili begon de uitzending van Gaan! in de nacht van dinsdag op woensdag met een terugblik op de ophef die over de uitzending was ontstaan:
‘De beller die ik alle ruimte gaf om zijn Jodenhaat uitgebreid toe te lichten, had nooit zo lang aan het woord mogen blijven. De commotie die dat moment heeft veroorzaakt, is terecht en dat heeft mij aan het denken gezet. Ik had moeten ingrijpen toen ik doorhad wat voor vlees ik in de kuip had. Vanuit mijn nieuwsgierigheid doorvragen was ongepast omdat dit soort abjecte ideeën gewoonweg fout zijn. Vanaf het moment dat de grove woorden “Jodengespuis” en “uitroeien” vielen, had ik het gesprek moeten beëindigen of de lijn verbreken. De discussies die ik nu online lees over dat ik hem aan het woord liet omdat ik een Marokkaans-islamitische achtergrond heb en antisemitisme daarom goedkeur, doen mij wat. Wie mij al wat langer kent, weet beter. Ik hou van al mijn luisteraars, waar je ook vandaan komt. De band die ik met jullie heb, is me veel waard, en in dit programma geef ik iedereen, ook bellers met sterk afwijkende meningen, altijd de ruimte om hun kant van het verhaal te doen. En daar mag dan vervolgens door een ander op worden gereageerd. Die veilige omgeving van kunnen zeggen wat je denkt en elkaar corrigeren, wil ik bewaken. Maar er mogen in de discussie geen grenzen worden overschreden, zoals dat gisteren duidelijk wel is gebeurd. Ik begrijp dat ik daarmee mensen heb gekwetst en een excuus is daar dan ook zeker op zijn plaats. Ik zal mijn best doen om ervoor te zorgen dat zoiets nooit meer voorkomt.’
ChristenUnie-leider Segers: ‘Hoop dat dit niet ongestraft blijft’
BNNVARA reageerde via Twitter eerder op dinsdag al op de vele klachten. De omroep schrijft dat de luisteraar geen ‘ruimte had mogen krijgen om zijn antisemitische uitspraken te verkondigen,’ en heeft zijn excuses aangeboden. Het CIDI vindt die mea culpa te mager, en wil dat de omroep publiekelijk en formeel excuses maakt in plaats van de zaak met een tweet af te doen.
‘Geldgierig Jodengespuis moet uitgeroeid worden.’ Een beller mag acht (!) minuten lang op @NPORadio1 antisemitisch gif spuien. En de presentator van dienst meldt dat de antisemiet op de radio-1-app bijval krijgt.. Mag hopen dat dit niet ongestraft blijft! https://t.co/QNO80pru2h
— Gert-Jan Segers (@gertjansegers) September 24, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie liet op Twitter zijn verbijstering blijken. Hij hoopt ‘dat dit niet ongestraft blijft’, maar schrijft daar niet bij hoe de omroep dan wel de presentator zou moeten worden bestraft.
Wat vindt u? Heeft Segers gelijk en moeten BNNVARA en/of de presentator worden bestraft? Zijn de gemaakte excuses voldoende? Of is het juist goed dat de luisteraar vrij mocht spreken? Praat mee! Onze Stelling van de Dag luidt:
Geef uw mening onder dit artikel. U kunt alleen reageren als u abonnee bent.
Let op: door uw mening te geven, gaat u ermee akkoord dat de redactie van Elsevier Weekblad uw reactie kan uitlichten in de digitale rubriek Reacties op de stelling.