In schoolboeken staan veel minder vrouwen dan mannen en weinig personen met een niet-westerse achtergrond. En als ze er al in voorkomen, dan is er geregeld sprake van een stereotypering. Dat staat in een onderzoek van de Universiteit Leiden.
De onderzoekers bekeken 13.000 personages in alle 16 boeken voor wiskunde en 17 boeken voor Nederlands die worden gebruikt in de brugklas. Daaruit blijkt dat vrouwen systematisch zijn ondervertegenwoordigd (41,4 procent) en minder vaak een beroep hebben dan een man (28 procent van de personages met een beroep is vrouw). Mannen zijn oververtegenwoordigd als wetenschapper en sporter, of als er ‘iets technisch’ moet worden gedaan. Vrouwen worden vaker opgevoerd als ouder, of als iemand die het huishouden doet. LHBT’ers ontbreken zelfs helemaal.
Meer over dit onderwerp: Britten zeggen ‘genderstereotyperende’ reclames vaarwel
Negen procent van de personages in de teksten heeft een niet-westerse naam, terwijl volgens het CBS 13,4 procent van de inwoners in Nederland een niet-westerse naam heeft. Niet-westerse personages hebben vaker een beroep met een lage status, zoals vrachtwagenchauffeur, dokters zijn doorgaans westers. Bij voorbeelden van topsporters worden wel vaak gekleurde mensen genoemd, zoals tennister Serena Williams.
Hoogleraar maatschappelijke vraagstukken Judi Mesman waarschuwt dat leerlingen op het vmbo – waar relatief veel kinderen met een niet-westerse achtergrond zitten – zich zo niet-gerepresenteerd voelen omdat zij niet voorkomen in de boeken. Ze haalt in de Volkskrant voorbeelden aan waarin ‘Kees’ een schuurtje bouwt, ‘Annemarie’ een taartje bakt en ‘Ahmed’ broodjes shoarma verkoopt.
Niet-gerepresenteerd
Volgens Israëlisch onderzoek uit 2006 maken kinderen zich die stereotypen bewust of onbewust eigen. Ze verbinden daaraan conclusies over wie, wat of hoe zij zelf zijn, of kunnen worden. Zo bleek uit eerder onderzoek bijvoorbeeld dat meisjes scheikunde beter snappen als er plaatjes van vrouwelijke in plaats van mannelijke wetenschappers bij staan.
Wat vindt u? Is het schadelijk voor meisjes dat er minder vrouwen in schoolboeken voorkomen en leerlingen op het vmbo zich mogelijk niet vertegenwoordigd voelen? Of zoekt de onderzoeker problemen die er niet zijn? Praat mee! De Stelling van de dag luidt:
Geef uw mening onder dit artikel. U kunt alleen reageren als u abonnee bent.
Let op: door uw mening te geven, gaat u ermee akkoord dat de redactie van Elsevier Weekblad uw reactie kan uitlichten in de digitale rubriek Reacties op de stelling.