Als het zo doorgaat met de bevolkingsgroei, telt Nederland in 2100 mogelijk 24 miljoen mensen, de helft allochtoon. Het is dus de hoogste tijd voor bevolkingspolitiek, vinden deskundigen Jan van de Beek en Jan Latten.
Alle aandacht is dezer dagen gericht op de komst van veel vluchtelingen naar Europa en Nederland. Maar vluchtelingen zijn slechts een symptoom van een veelomvattend bevolkings- en migratievraagstuk. Naar Nederland komen ook veel arbeidsmigranten, studenten en volgmigranten – partners, gezinsleden – van asielmigranten. Per saldo krijgt Nederland er door immigratie nu al twee jaar circa 80.000 extra inwoners per jaar bij.
Daarnaast is er de natuurlijke aanwas: geboorten min sterfgevallen. Die was 23.000 in 2016 en 20.000 in 2017. Al met al groeide de Nederlandse bevolking de afgelopen paar jaar dus met jaarlijks om en nabij 100.000 personen, in 2018 waarschijnlijk ook weer. Weliswaar komen er op dit moment minder asielmigranten, maar dat wordt gecompenseerd door meer arbeidsmigranten. Voor het derde jaar op rij komt er dus naar verwachting alleen al door netto-immigratie het inwonertal van een stad ter grootte van Hengelo of Lelystad bij.
De autochtone bevolking blijft komende decennia krimpen
Frappant daarbij, en van grote invloed op de toekomstige Nederlandse samenleving, is dat de autochtone bevolking intussen krimpt. ‘Inwoners zonder migratieachtergrond’, zoals autochtonen tegenwoordig officieel worden genoemd, vervangen zichzelf niet meer, een verschijnsel dat zich in heel West-Europa voordoet. De komende veertig jaar zal het aantal autochtonen volgens de meest recente prognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met één miljoen slinken, van 13,2 tot 12,1 miljoen. Daarna gaat die krimp door.
Met alleen een autochtone bevolking zou Nederland dus minder dicht bevolkt raken. Toch raakt Nederland juist in hoog tempo almaar dichter bevolkt. De krimp van de autochtone bevolking wordt namelijk meer dan gecompenseerd door nieuwkomers. Er is sprake van een ‘schaarbeweging’: een dalende lijn voor de autochtone bevolking, een stijgende voor de allochtone. Daardoor ontstaat de paradox dat de aanwezige bevolking slinkt, maar het land toch een fikse groeispurt doormaakt.
#migratie en gevolgen voor toekomstige samenstelling bevolking pic.twitter.com/oCQDFHyPf2
— Jan Latten (@JanLatten) March 30, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het aandeel van immigratie in die groeispurt is zelfs nog groter dan uit de cijfers blijkt. Bevolkingsgroei heeft twee hoofdcomponenten: natuurlijke aanwas en migratiesaldo (immigratie minus emigratie). Maar het migratiesaldo – in 2016 en 2017 zoals gezegd rond de 80.000 – geeft geen goed beeld van de achtergrond van immigranten en emigranten. Analyseer je de cijfers nader, dan blijkt dat er niet alleen veel buitenlanders naar Nederland komen, maar dat er per saldo ook autochtone Nederlanders vertrekken. Jaarlijks emigreren er meer Nederlanders dan er terugkeren.
Ook het algemene cijfer over de natuurlijke aanwas geeft een onvolledig beeld van de snelheid waarmee de Nederlandse bevolking van samenstelling verandert. Was in 2016 de natuurlijke aanwas voor de bevolking als geheel ruim 23.000, voor de autochtone bevolking was er sprake van een natuurlijke krimp van een kleine 3.000. De natuurlijke aanwas bij mensen met een migratieachtergrond was in 2016 dus 26.000 personen, van wie 25.000 met een niet-westerse migratieachtergrond. Een vergelijkbaar beeld is er in 2017.
Bevolkingssamenstelling verandert sneller dan op het eerste gezicht lijkt
De bevolkingsgroei komt dus direct en indirect volledig tot stand vanuit het buitenland. Grosso modo verandert de bevolkingssamenstelling dus sneller dan het op het eerste gezicht lijkt.
Wat betekent dit voor de toekomst? Kan de Nederlandse samenleving de ongekend snelle verandering van de bevolkingssamenstelling wel aan? Wat zijn de sociale en economische gevolgen? Hoe spoort het met doelstellingen inzake leefbaarheid, solidariteit en duurzaamheid?
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout