‘Volksverlakkerij’: klimaatakkoord gaat vrijwel geen banen opleveren

Het effect van het klimaatakkoord op de werkgelegenheid is vrijwel nihil. Dat meldt onderzoeksbureau TNO naar aanleiding van berichtgeving door De Telegraaf.

In maart bleek uit onderzoek van het Energieonderzoek Centrum Nederland, onderdeel van TNO, nog dat voor elke verloren baan in de fossiele energiesector zeven zogenoemde klimaatbanen terug zouden komen. Dat zou neerkomen op naar schatting 39.000 tot 72.000 voltijdbanen in de toekomst.

Diezelfde maand pakte de opdrachtgever van de studie, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), flink uit met het rapport. NVDE-directeur Olof van der Gaag noemde het klimaatakkoord een ‘banenmachine’ en haalde zo talloze kranten en tv-uitzendingen.

Van der Gaag trad op 1 maart 2016 in dienst bij de NVDE. Hij was daarvoor directeur campagnes bij Natuur & Milieu. Eerder werkte hij als politiek coördinator voor de Tweede Kamerfractie van GroenLinks.

Helaas: nettowinst blijkt bijna nihil

Maar nu blijkt de nettowinst door het Klimaatakkoord bijna nihil. TNO heeft bij de onderzoeksresultaten niet vermeld dat het om een brutogroei van het aantal banen ging. Er is geen rekening gehouden met verdringingseffecten in de rest van de economie. Dat wil zeggen dat elke euro die overheid en burgers aan het klimaat uitgeven, niet wordt besteed aan onderwijs, een vakantie of een nieuwe auto. Dat gaat ten koste van werkgelegenheid. Daarnaast kan het aantrekken van vakmensen voor de energietransitie groei in andere sectoren belemmeren.

De onderzoekscommissie concludeerde dat het mogelijk is ‘dat er een onjuiste conclusie’ wordt getrokken, bevestigt TNO in een schriftelijke reactie aan de krant. TNO heeft de samenvatting van de studie nu aangepast. Dat is acht maanden na de eerste publicatie.

‘Op langere termijn verwacht TNO hierdoor geen blijvende werkgelegenheidseffecten, positief noch negatief. Op korte en middellange termijn zijn de effecten op werkgelegenheid per saldo evenwel positief. In de samenvatting bij het rapport en eerdere berichten van derden naar aanleiding van dit rapport, is dit neutrale effect op de langere termijn onderbelicht gebleven. In het rapport is daarom de samenvatting aangevuld met de passage dat er op de langere termijn door verdringing geen blijvende werkgelegenheidseffecten verwacht worden, positief noch negatief,’ staat op de site.

Anonieme klager trok aan de bel

De zaak zou aan het rollen zijn gekomen door een anonieme klager. Die schakelde een onafhankelijke onderzoekscommissie in die hem onlangs in het gelijk stelde. Bij de NOS en de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) vroeg de man al op 18 maart om een rectificatie.

In De Telegraaf noemt hij het rapport ‘volksverlakkerij’. ‘Ik kreeg sterk het idee dat meerdere partijen het nieuws op een bepaalde manier willen buigen. Dat vind ik schokkend. Waarom heeft dit zolang geduurd en gebeurt het zo gecamoufleerd? Dit had ook gelijk na de publicatie in maart kunnen worden rechtgezet.’ Hij vervult een aantal hoge functies in het bedrijfsleven en wil daarom niet met zijn naam in de krant.

Het rapport van TNO verscheen destijds een paar dagen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Het klimaat speelde een belangrijke rol in de campagnes. Volgens TNO staat de inhoud van het rapport nog steeds overeind.

Op korte termijn wel positief

Ook de NVDE heeft inmiddels een alinea toegevoegd aan het betreffende artikel op haar website.

‘De studie van ECN is een partiële analyse, dat wil zeggen dat de doorwerking van klimaatmaatregelen op de nationale economie als geheel niet is verkend. Op korte en middellange termijn zijn de effecten van het klimaatakkoord op de werkgelegenheid per saldo echter zeker positief, omdat bestedingen in klimaatmaatregelen relatief arbeidsintensief zijn en relatief veel in Nederland plaatsvinden.’

CPB had het bij juiste eind

Het Centraal Planbureau (CPB) fronste in maart al de wenkbrauwen en stelde dat het totale klimaat- en energiebeleid maar ‘een heel beperkt effect heeft op het arbeidsaanbod of de totale vraag naar werknemers’.

Wat iedereen al wist

‘Het is goed dat het gecorrigeerd is,’ zei Tweede Kamerlid Thierry Aartsen (VVD) vrijdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1. ‘Wij moeten kunnen vertrouwen op cijfers van onafhankelijke instituten zoals TNO.’

Hij ziet het akkoord vooral als een middel om de aarde ‘een beetje schoner door te geven aan de volgende generaties’. ‘Als dat banen oplevert, is dat ook fijn.’

‘Wat iedereen met gezond verstand al wist,’ twittert Europees Parlementslid Rob Roos van Forum voor Democratie in een reactie.