De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en Europees Commissaris voor Klimaat Frans Timmermans presenteren woensdag ambitieuze klimaatplannen. Doel is ervoor te zorgen dat Europa in 2050 een klimaatneutraal continent is. Vrijwel de hele Europese wetgeving gaat op de schop.
Volgens de Volkskrant zullen de plannen grote gevolgen hebben voor de Europese industrie, de transport- en energiesector en de landbouw.
Zo moeten scholen en miljoenen huizen worden gerenoveerd en twee miljard bomen geplant. De eisen aan de uitstoot van lichte vrachtwagens en van benzine- en dieselauto’s worden aangescherpt. De volgende generatie auto’s mag überhaupt geen vervuilende stoffen meer uitstoten.
Een miljoen laadpalen
Met EU-geld moeten er een miljoen laadpalen voor elektrische auto’s bij komen, vooral in gebieden waar de markt daarvoor niet zorgt. De Commissie wil op meer plaatsen rekeningrijden invoeren en stelt voor dat de scheepvaart gaat betalen voor haar CO2-uitstoot via het Europese systeem voor emissiehandel (ETS). Luchtvaartmaatschappijen verliezen een deel van hun gratis CO2-rechten, als het aan de Commissie ligt.
Ook de industrie moet eraan geloven. Zo moet staal vanaf 2030 zonder CO2-uitstoot worden geproduceerd. Om Europese bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie komt er een CO2-heffing op producten van ‘vieze’ buitenlandse ondernemingen. Ook komt er volgend jaar een actieplan voor de productie van schone accu’s voor elektrische auto’s.
Landbouw ook op de schop
Timmermans wil verder een ‘van boerderij naar bord’-strategie voor een duurzamere landbouw waarin de hoeveelheid gebruikte pesticiden in 2030 drastisch is verminderd. Ook wil hij met gentechnologie duurzame gewassen kweken die bestand zijn tegen klimaatverandering.
EW maakte eerder dit coververhaal over het klimaat
Alles wat u wilt weten over het klimaat in 111 vragen
Om het doel – geen CO2-uitstoot in 2050 – te kunnen halen, moet volgens Timmermans de huidige doelstelling om in 2030 de uitstoot met 40 procent te hebben verminderd, worden aangescherpt naar 50 tot 55 procent minder uitstoot in 2030. Het precieze percentage volgt in oktober 2020 na een studie van de Commissie over het effect op de economieën.
Want vooral landen in Oost-Europa zijn kritisch en vrezen dat zij economisch hard worden geraakt door de maatregelen. Een ‘rechtvaardig overgangsfonds’ van 100 miljard euro moet daarom voorkomen dat Polen, Hongarije en Tsjechië de voorstellen zullen blokkeren.
‘We moeten nu handelen’
Von der Leyen begon haar eerste week als voorzitter van de Europese Commissie meteen met een waarschuwing over het klimaat. ‘Wij moeten altijd in het achterhoofd houden hoeveel méér het ons kost als we nu niet handelen,’ zei ze op 2 december op de klimaattop van de Verenigde Naties in Madrid. Voorafgaand daaraan riep het Europees Parlement op 28 november de ‘klimaatnoodtoestand’ uit. Een manier voor het Europees Parlement om macht naar zich toe te trekken, schreef Elsevier Weekblad-redacteur Rob Ramaker.
Die toon is terug te vinden in het plan, want her en der wat zonnepanelen en windmolens neerzetten gaat volgens de samenstellers niet ver genoeg. Alle EU-wetten worden doorgelicht en veel subsidiestromen moeten worden verlegd.
Lees ook de column van Simon Rozendaal:
Klimaatdoelen worden steeds onhaalbaarder
Millieuclubs zijn kritisch. Volgens Sebastian Mang, EU-beleidsadviseur bij Greenpeace, zijn de uitgelekte plannen ‘simpelweg niet genoeg om de klus te klaren’. ‘Een noodtoestand uitroepen is gewoon niet goed genoeg,’ zei Mang in een statement en noemde de plannen ‘gebrekkig, onvoldoende of ontoereikend’. De plannen zouden te terughoudend zijn waar het gaat om het terugbrengen van de uitstoot van auto’s en vliegtuigen, en de ‘overconsumptie van vlees- en zuivelproducten’.
Hoe nu verder?
De Europese Commissie kan woensdag nog tot aanpassingen besluiten. Donderdag buigen de Europese regeringsleiders zich over de Green Deal.
De komende twee jaar worden de plannen uitgewerkt in wetsvoorstellen die vervolgens door de lidstaten en het Europees Parlement moeten worden goedgekeurd.
Naast de 100 miljard euro voor het overgangsfonds voor regio’s die nog afhankelijk zijn van energie uit kolen wil de Europese Commissie dat de Europese Investeringsbank (EIB) de komende tien jaar 1.000 miljard euro investeert in onderzoek, innovatie en groene technologie.
‘Waar ik moed uit put is dat ik zie dat de jonge generatie dit wil en hun grootouders,’ zei Timmermans op 2 december bij DWDD. ‘Het zijn de mensen ertussenin die we moeten overtuigen. Ik denk dat de mensen die het meest moeten worden overtuigd de mensen zijn die tussen 1960 en 1980 geboren zijn.’